Samenvatting grondbezit
De provincie staat de komende jaren voor diverse opgaven, die vaak beginnen met grond en eindigen met grond. De waddenkust versterking, gebiedsplan Dongeradielen, initiatieven vanuit Natuer mei de Mienskip en de nieuwe plannen rondom Veenweide, bij al deze nieuwe projecten is de inzet van grond een belangrijke factor. Bij een aantal van deze projecten wordt al verkend om de strategische aankopen te doen binnen de kaders van het krediet voor de strategische grondvoorraad.
De Fryske Grûnbank
De Fryske Grûnbank is 24 maart 2022 operationeel gegaan. In deze Grûnbank worden de grondposities en grondvraag vanuit de verschillende deelnemers met elkaar gedeeld om een bijdrage te kunnen leveren aan de verschillende opgaven in Fryslân. Deze grondbank staat nog aan het begin van haar bestaan maar verwacht een belangrijke bijdrage te kunnen leveren in grondvraagstukken waar diverse partijen met elkaar een grondpuzzel moeten leggen.
De Provinciale grondbank
De kwaliteit van de informatie van de provinciale grondbank is blijvend in ontwikkeling. Op deze wijze kunnen de verschillende opgaven binnen de provincie en daarbuiten beschikken over actuele informatie zodat via de interne en externe grondtafels een afweging kan worden gemaakt waarvoor de gronden ingezet kunnen worden.
Strategische Grondvoorraad
Wij hebben grote opgaven ten aanzien van de landbouw, natuur, veenweide en stikstof. Plannen zijn al uitgewerkt of nog in voorbereiding. Indien een plan is vastgesteld dan is daarin ook het mandaat voor Gedeputeerde Staten opgenomen. Indien een plan nog in voorbereiding is dan is dit mandaat er nog niet en kan dat leiden tot een strategische aankoop.
Er doen zich soms kansen voor die een bijdrage kunnen leveren aan bestaande of in voorbereiding zijnde plannen. Provinciale Staten heeft hiervoor een krediet van € 23,5 mln. Tot op heden is er voor € 1,4 mln. strategische grond aangekocht en worden met een aantal eigenaren gesproken over een mogelijke aankoop gesproken. De geschatte waarde van deze aankopen is ca. € 13,5 mln. Eén andere aankoop die werd onderzocht is reeds aan een andere partij verkocht. Het is nog geen zekerheid dat de nu onderhanden zijnde potentiële strategische aankopen ook daadwerkelijk kunnen plaatsvinden. De risicoreserve van € 1,5 mln. is nog niet aangesproken.
Grondaankopen per beleidsprogramma
Programma 2 – Infrastructuur
De grote infraprojecten (De Haak, De Centrale As, N381 en Knooppunt Joure) zitten in de afrondende fase. Vanuit Vastgoed is nog veel werk te verzetten rondom de laatste grondtransacties, splitsen en overdragen van percelen. De verkoop van de restpercelen zal de komende tijd prioriteit krijgen. Al deze werkzaamheden zullen zeker nog de komende jaren inzet vragen.
In 2021 is volop ingezet op het tijdig, en op minnelijke wijze, verwerven van de benodigde grondposities van een aantal kleinere en middelgrote infraprojecten; N354 Snitserdyk, N359 3 Tunnels en N35 Skieding en N358 Uterwei. De grondverwerving van de twee eerst genoemde projecten is afgerond. Ten aanzien van de projecten N358 Skieding en N358 Uterwei is inmiddels de onteigeningsprocedure opgestart. Verwacht wordt dat in Q1/Q2 van 2023 de onteigening wordt uitgesproken en beschikt kan worden over de gronden.
Een ander actueel infra project, de bochtverruiming bij Franeker is complex omdat hier sprake is van een verplaatsing van een productielocatie. Verwachting is dat de komende jaren benut moet worden voor minnelijke overeenstemming en aanpassing van de ruimtelijke plannen.
Programma 3 – Omgeving
In het kader van programma 3 is een portefeuillestrategie Landelijk gebied opgesteld welke uitgaat van een realisatie van Natuur Netwerk Nederland (NNN) met prioriteit 1, 2, 3 en 4 zijnde: de Europese verplichtingen (KRW, N2000 en prioritaire provinciale ambitie); prioritaire provinciale opgave (De Mieden, Beekdal-Linde, Koningsdiep). Natuurgebieden met prioriteit 4 (overige provinciale ambitie). Provinciale Staten heeft vooralsnog de ruimte gegeven om prioriteit 1 en 2 te realiseren.
Er is samen met natuur gewerkt aan een strategische grondnota natuur om inzicht te bieden hoe eventeel deze opgave versneld kan worden. Deze nota zal in april dit jaar aan Provinciale Staten worden aangeboden.
Wel is medio 2021 besloten om financiële middelen beschikbaar te stellen voor de realisatie van een aantal ambities vanuit Natuer mei de Mienskip en het plan ‘Mieden op zijn mooist’, waardoor mogelijke kansrijke aankopen ten behoeve de prioritaire provinciale ambities kunnen worden gerealiseerd. Voor het pilotgebied Burgumermar-De Leijen wordt er momenteel gewerkt aan een voorlopig aankoopstratieplan in afwachting van het definitieve gebiedsplan.
De verkoop van ingerichte natuurgronden wordt begroot op 150 hectare per jaar, waarvan de verkoop van ingerichte natuur Hemrikkerscharren nu gaande is en de verkoop van de Oude Willem en Twijzelermieden wordt voorbereid.
Binnen de gebieden Hegewarren en Aldeboard De Deelen (ADD) lopen de aankopen naar planning. Daarnaast is de verkenning voor het gebied Idzergea gestart. Voor Hegewarren is een aankoopstrategieplan opgesteld, voor ADD een tijdelijke vooruitlopend op het gebiedsplan. Voor Idzerga moet het plan nog worden gemaakt.
Voor de stikstofopkoopregeling zijn 2 concrete voorstellen aan 2 bedrijven aangeboden. Wij verwachten hier binnenkort uitsluitsel over te kunnen geven.
Programma 5 – Mienskip
Geen verandering ten opzichte van de informatie vermeld in de begroting.
Overig vastgoedbezit en andere ontwikkelingen
Dit jaar zal er extra energie op het verkoop van ons overtallig vastgoed (gronden en opstallen) worden gezet. Dit zal o.a. in overleg met de Fryske Grûnbank en andere overheden plaatsvinden.
De provincie werkt vanuit een vastgesteld verkoopkader waarin in principe gronden en opstallen openbaar bij inschrijving worden verkocht. Onderhandse verkoop komt beperkt voor en vraagt een besluit van Gedeputeerde Staten. In navolging van het Didam-arrest zal de provincie dit type verkopen o.a. via het website en provinciale mededelingen kenbaar maken.