2. Infrastructurele projecten

Tweede bestuursrapportage

Gewenste resultaten

Verwacht je dat eind 2021 de beleidsuitvoering verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Tijd

Verwacht je dat eind 2021 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2020 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Geld

Verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van het gewenste resultaat? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2021 de gewenste resultaten te realiseren?

  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht
  • Er is een kans op overschrijding
  • Er is een overschrijding
  Beleid Tijd Geld
2a Capaciteitsvergroting Leeuwarden – Zwolle
2b Capaciteitsvergroting Leeuwarden – Groningen
2c Station Leeuwarden Werpsterhoeke
2d Capaciteitsvergroting Leeuwarden – Sneek

Algemeen
De spoorprojecten zijn onder te verdelen in vier hoofdprojecten:
a. Capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle voor de uitbreiding van het aantal treinen van twee naar vier per uur in beide richtingen.
b. Capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Groningen voor het laten rijden van een tweede sneltrein.
c. Aanleg van station Leeuwarden Werpsterhoeke en saneren overwegen.
d. Capaciteitsvergroting van de spoorverbinding Leeuwarden-Sneek voor de uitbreiding van het aantal treinen van drie naar vier per uur in de spits.

2a.  Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle

Welke besluiten zijn er nog genomen in het jaar 2021 door Provinciale Staten?
Door Provinciale Staten zijn in de afgelopen geen besluiten genomen.

Wat heeft het gekost?
Spooruitbreiding Zwolle-Herfte
Afgezien van de vaste bijdrage vanuit de RSP-middelen komen de kosten voor Herfte-Zwolle niet ten laste van de regio. De risico’s van het project Herfte-Zwolle zijn voor het Rijk.

Spoorbrug HRMK (Leeuwarden)
De vervanging van de spoorbrug HRMK voor een aquaduct is nog niet in uitvoering. De verwachting is dat een spooraquaduct € 100 – 125 miljoen kost.

Overige maatregelen Leeuwarden-Zwolle
De overwegveiligheidsmaatregelen zijn geraamd op € 0,5 miljoen. De onderzoekskosten naar de maatregelen voor de uitbreiding van de tractie zijn geraamd op € 150.000. Dit bedrag is vanuit de Motie Koopmans beschikbaar gesteld aan ProRail.

Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd?
Spooruitbreiding Zwolle-Herfte
De spooruitbreiding tussen Zwolle en Herfte is in de zomer van 2021 grotendeels opgeleverd. Hierdoor kunnen vanaf 6 september 2021 de sprintertreinen Leeuwarden-Meppel doorrijden naar Zwolle en vice versa.

Spoorbrug HRMK (Leeuwarden)
Vanuit zowel de scheepvaart als het treinverkeer is er een capaciteitsprobleem bij de spoorbrug over het Van Harinxmakanaal (HRMK). Provinciale Staten hebben in juni 2018 de wens uitgesproken om de huidige spoorbrug HRMK te vervangen door een spooraquaduct. Tijdens het BO-MIRT 2020 is over de mogelijke decentralisatie van de sprinterdienst en de aanpak van de spoorbrug HRMK afgesproken gezamenlijk te werken aan een samenhangend pakket van maatregelen om de spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle te verbeteren. Hieronder valt onder meer ook de realisatie van het station Leeuwarden Werpsterhoeke.

Rijk en provincie voeren gesprekken om tot overeenstemming te komen onder welke condities (waaronder het beoogde verbeterde reizigersproduct, de benodigde jaarlijkse exploitatiebijdrage en investeringen in infrastructuurmaatregelen) en voorwaarden decentralisatie van de sprinterdienst kan plaatsvinden. Doordat de standpunten hierover uiteen liggen en de status van het kabinet vanaf het voorjaar 2021 demissionair is, zal bestuurlijke besluitvorming over het vervolg naar verwachting plaatsvinden na aantreden van een nieuw kabinet.

Overige maatregelen Leeuwarden-Zwolle
Voor het doorrijden van de sprinters Leeuwarden-Meppel naar Zwolle, moet ProRail tussen Meppel en Zwolle overwegveiligheidsmaatregelen treffen en de tractie- en energievoorziening verbeteren. Deze werkzaamheden zijn in de eerste helft van 2021 grotendeels uitgevoerd, waardoor de Friese sprinter in het najaar 2021 kan doorrijden naar Zwolle.

Hoe hebben de genoemde risico’s zicht ontwikkeld en zijn er nieuwe risico’s bijgekomen?
De oplevering van de viersporigheid tussen Zwolle en Herfte en de dive-under is conform planning medio 2021 door ProRail opgeleverd, waardoor de sprinter Leeuwarden-Meppel vanaf september 2021 kan doorrijden naar Zwolle en vice versa. Hier zijn geen risico’s meer voorzien.

Geen externe financiering gevonden voor de realisatie van een spooraquaduct onder het Van Harinxmakanaal. De provincie voert in het kader van de mogelijke decentralisatie van de sprinterdienst Leeuwarden-Zwolle gesprekken met het Rijk om een totaal pakket aan (financiële) afspraken te maken over de benodige middelen voor exploitatie van deze sprinterdienst en infrastructuurmaatregelen, waaronder vervanging van de spoorbrug over het Van Harinxmakanaal.

2b.  Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden-Groningen

Welke besluiten zijn er nog genomen in het jaar 2021 door Provinciale Staten?
Door Provinciale Staten zijn in de afgelopen periode geen besluiten genomen.

Wat heeft het gekost?
Van het totale budget dat beschikbaar is voor de spoorverbinding Leeuwarden-Groningen is tot nu toe € 158 miljoen uitgegeven.

Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd?
In de afgelopen periode wilden we met de aannemer tot een akkoord komen over de onvolkomenheden die zijn geconstateerd tijdens de opname rond de oplevering van het werk. Dit is gelukt. Met de aannemer is nog wel discussie over de vergoeding van kosten als gevolg van het verschuiven van een buitendienststelling (van oktober 2019 naar november 2020). Hiervoor loopt een arbitragezaak bij het Nederlands Arbitrage Instituut. In de ‘memorie van eis’ heeft de aannemer een vergoeding van € 4,5 miljoen geëist. Deze zaak wilden we samen met ProRail, de provincie Groningen en het advocatenbureau voorbereiden. Dit is gelukt. De mondelinge behandeling in deze arbitragezaak heeft op 31 augustus 2021 plaatsgevonden. De uitspraak wordt in november 2021 verwacht.

Voor het project ESGL moet nog een overweg worden verplaatst bij Den Horn in Groningen. Dit heeft geen invloed op de dienstregeling. De extra sneltrein kan gewoon blijven rijden. Met ProRail wilden we samen met Groningen afspraken maken over het afschalen van het budget en de projectorganisatie bij ProRail. Dit is gelukt. Eind van dit jaar zal het grootse deel van het project worden afgerekend. Vervolgens zal er alleen nog een budget worden gereserveerd voor de realisatie van de overweg en voor eventuele claims in het kader van de nadeelcompensatie.

Hoe hebben de genoemde risico’s zich ontwikkeld en zijn er nieuwe risico’s bijgekomen?
Door het akkoord over de restpunten, is het financiële risico verminderd. De arbitragezaak hebben we samen met het advocatenbureau voorbereid. Het wachten is nu op de uitspraak in de arbitragezaak. Op basis van de huidige gegevens valt de prognose einde werk binnen projectbudget.

2c.  Station Leeuwarden Werpsterhoeke

Welke besluiten zijn er nog genomen in het jaar 2021 door Provinciale Staten?
Door Provinciale Staten zijn in de afgelopen periode geen besluiten genomen.

Wat heeft het gekost?
De eerste fase is afgerond (bouw twee onderdoorgangen). Hiervoor is € 18 miljoen (inclusief BTW) uitgegeven uit het RSP-budget voor station Werpsterhoeke. Voor de 2e fase (bouw van het station) is € 9 miljoen gereserveerd. De 2e fase is nog niet opgestart en daarom nog niets uitgegeven.

Onderdeel van het project is ook het saneren van twee spoorwegovergangen (Nije Werpsterdyk en Barrahûs) nabij het nieuwe station Leeuwarden Werpsterhoeke. Totaal beschikbare budget hiervoor is € 570.000,-. Hiervan wordt € 285.000,- gedekt uit de RSP-middelen en € 285.000,- door de provincie Fryslân (budget fase 2).

Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd?
De overwegen bij Barrahûs en Nije Werpsterdyk zijn in 2020 afgesloten. Voor het definitief saneren wilden we een start maken met het opstellen van een plan van aanpak. Dit is gelukt. De sanering van de spoorwegovergangen vindt plaats in 2021 en 2022.

De 2e fase van het project is aanleg van het station Leeuwarden Werpsterhoeke. De start van de 2e fase is onder meer afhankelijk van de ontwikkeling van de Zuidlanden en inpassing van een extra haltering in de dienstregeling. ProRail heeft in de eerste helft van 2021 onderzoek gedaan naar de inpassing van station Leeuwarden Werpsterhoeke in de dienstregeling. Dit onderzoek is uitgevoerd. De belangrijkste conclusie uit dit onderzoek is dat een extra stop niet zondermeer inpasbaar lijkt in de dienstregeling. Aanvullende maatregelen op dit baanvak lijken noodzakelijk, zoals vervanging van de HRMK-spoorbrug, of extra perron te Meppel of inzet van sneller materieel. De uitkomsten van dit onderzoek en het vervolg hierop wordt besproken tussen Rijk, provincie, gemeente en ProRail. Ook wordt de realisatie van station Leeuwarden Werpsterhoeke betrokken bij het samenhangend pakket aan te maken afspraken, zoals verwoord bij het onderdeel ‘Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden-Zwolle’ (2a).

Hoe hebben de genoemde risico’s zicht ontwikkeld en zijn er nieuwe risico’s bijgekomen?
De provincie heeft met ProRail de afspraak gemaakt dat bij overschrijding van de kosten voor de sanering van de twee overwegen bij Werpsterhoeke deze volledig voor rekening en risico van ProRail zijn.

De provincie en de gemeente Leeuwarden hebben de ambitie om station Leeuwarden Werpsterhoeke in 2025 te openen. De ontwikkeling van De Zuidlanden gaat minder snel dan aanvankelijk werd gedacht. Hierdoor kan het verwachte reizigersaanbod uit/naar dit nieuwe stadsdeel in 2025 nog laag zijn. Hiervoor is mogelijk een aanvullende exploitatiebijdrage nodig. De provincie is hierover in gesprek met het Rijk.

Uit onderzoek van ProRail blijkt dat een extra haltering niet zondermeer inpasbaar lijkt in de dienstregeling en aanvullende maatregelen op dit baanvak noodzakelijk lijken. Dit kan mogelijk als gevolg hebben dat de ingebruikname van station Leeuwarden Werpsterhoeke later dan in 2025 plaatsvindt. De regio is in overleg met het Rijk en ProRail om de uitkomsten van dit onderzoek te bespreken en vervolgafspraken te maken over de realisatie van dit station en de ingebruikname hiervan in 2025, zoals de regio ambieert. 

2d.  Capaciteitsvergroting spoorverbinding Leeuwarden – Sneek

Welke besluiten zijn er nog genomen in het jaar 2021 door Provinciale Staten?
Door Provinciale Staten zijn in de afgelopen periode geen besluiten genomen.

Wat heeft het gekost?
Tot nu toe is € 2,4 miljoen uitgegeven. Voor de aanpassingen bij Mantgum heeft het Rijk € 0,65 miljoen bijgedragen.

Wat wilden we bereiken en wat hebben we gerealiseerd?
Begin 2021 is ProRail verder gegaan met de voorbereidingen voor de ombouw van het emplacement aan de westkant van het station in Leeuwarden. De ombouw bestaat grofweg uit drie onderdelen: vernieuwen sporen en bovenleiding; vernieuwen opstel- en behandelterrein voor treinen; verhogen in- en uitrijsnelheid richting Zwolle, Sneek en Harlingen waarbij deze treinen onafhankelijk van elkaar kunnen vertrekken/aankomen. De snelheidsverhoging is onderdeel van het project 4e trein Leeuwarden-Sneek. Voor dit onderdeel is de provincie opdrachtgever. Een ingenieursbureau heeft het ontwerp voor de totale ombouw verder uitgewerkt. Voor de bovenleiding wordt uit duurzaamheids-overwegingen geopteerd om de sporen richting Sneek en Harlingen zodanig met bovenleiding uit te breiden dat het nieuwe (hybride) materieel elektrisch van Arriva kan optrekken tot 100 km/uur en daarna op biodiesel de rit kan vervolgen.

Hoe hebben de genoemde risico’s zicht ontwikkeld en zijn er nieuwe risico’s bijgekomen?
Op basis van het ontwerp is een kostenraming van de ombouw van het emplacement Leeuwarden opgesteld. Het is een risico dat het gereserveerde provinciale budget ontoereikend is voor de te nemen maatregelen voor de 4e trein Leeuwarden-Sneek. Een deel van de kosten van deze ombouw komt ten laste van de provincie.

Over de verdeling van de kosten heeft de provincie overleg met ProRail, omdat op basis van de nieuwste kostenraming de kosten voor de provincie hoger uit lijken te vallen dan budget beschikbaar is. Dit heeft er volgens ProRail onder meer mee te maken dat de scope van de provincie (verhogen in- en uitrijsnelheid emplacement) duurder uitvalt dan eerder was berekend. Daarnaast brengt de optie om extra scope aan de opdracht toe te voegen en om werk met werk te maken (uitbreiding van de bovenleiding in het kader van verduurzaming) extra kosten met zich mee.

Print deze pagina