Leefbaarheidsbeleid
Wat willen we bereiken?
Op dit moment waarderen Friezen de leefbaarheid in hun omgeving als hoog. Onze ambitie is dit zo te houden. We willen dat initiatiefnemers in wijken en dorpen gesteund worden om nieuwe ontwikkelingen met vertrouwen in de eigen kracht tegemoet te treden en zich in te zetten voor toekomstbestendige wijken en dorpen. We willen initiatiefnemers de ruimte geven om zelf invulling te geven aan leefbaarheid. Daar waar nodig treden we op als kennismakelaar en facilitator of , als het algemeen belang daar om vraagt, als regisseur. Dat is wat we willen bereiken met ons beleid zoals vastgelegd in de beleidsbrief Leefberens met daarin de verschillende actielijnen. De maatregelen als gevolg van Corona raken ook de leefbaarheid. We bieden waar mogelijk ondersteuning aan inwoners en organisaties die een onmisbare bijdrage leveren aan het behoud van leefbaarheid.
De provincie Fryslân heeft te maken met demografische ontwikkelingen. Er komen meer ouderen, minder jongeren en daarnaast krimpt de bevolking. Deze ontwikkelingen hebben gevolgen voor de leefbaarheid. Wij zien een rol voor onszelf om de effecten van deze ontwikkeling op de leefbaarheid in goede banen te leiden. Binnen de K6 (provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Gelderland, Limburg en Zeeland) werken we samen om oplossingen te vinden voor de ongewenste neveneffecten van de demografische transitie.
Naast de hoge waardering voor de ervaren leefbaarheid, ambiëren wij een toekomstbestendig en bereikbaar voorzieningenniveau en een duurzame en toekomstbestendige woningvoorraad aansluitend bij de behoefte. Wij zien dit als een gedeelde opgave van maatschappelijke instanties, verenigingen, inwoners en overheden die in samenhang en in samenwerking moet worden opgepakt. Iedere afzonderlijke partij kan slechts deels een bijdrage leveren aan het voorzieningenniveau. Daarom zet de provincie in op samenwerken in een netwerk met medeoverheden, maatschappelijke partijen en het bedrijfsleven. Regionaal worden er samen met gemeenten en Wetterskip uitvoerings-/gebiedsprogramma’s ontwikkeld en parallel werken we aan de verdere implementatie van de omgevingsvisie. In de regio’s Noordoost Fryslân en Zuidoost Fryslân participeren wij in de regiodeals. In Noordoost wordt met de Versnellingsagenda ingezet op het versterken van de relatie tussen onderwijs en de arbeidsmarkt, het versterken van innovatie en de doorontwikkeling van de publiek-private regionale samenwerking (overheid, onderwijs, ondernemers en bewoners) als bijdrage aan een economisch vitale regio. Met het plan Holwerd aan Zee wordt ingezet op het behouden en versterken van de leefbaarheid (draagvlak voor voorzieningen) en werkgelegenheid (recreatie en toerisme) in Holwerd en Noordoost Fryslân door te investeren in de ruimtelijke kwaliteit en door een open vaarverbinding te leggen met het Werelderfgoed Waddenzee. De regiodeal Zuidoost zet in op een leefbaar platteland, vitale kernen en een veerkrachtig landschap door middel van een plus op de groen blauwe dooradering en biodiversiteit. Tevens wordt ingezet op circulaire economie, recreatie & toerisme en projecten vanuit de Mienskip.
Welke resultaten willen we in 2021 behalen?
Actielijn: Delen, ophalen en leveren van kennis:
- We delen en leveren kennis over (de gevolgen van) demografische veranderingen en leefbaarheid.
- Wij faciliteren het Netwerk ondersteuning Mienskipsinitiatieven.
Actielijn: Ondersteunen initiatieven vanuit de Mienskip
- We stimuleren initiatieven uit de Mienskip die inspelen op de leefbaarheid en ‘iedereen doet mee’-gedachte, vanuit de laagdrempelige regeling van het Iepen Mienskipsfûns (inclusief ontmoetingsplekken). Ook de doelen landschap, cultuurhistorie en duurzaamheid worden vanuit het IMF bediend.
- Wij geven de samenwerking met bestuurlijke partners en private partijen in de regio’s Noordoost en Noardwest vorm door middel van de LEADER-aanpak, als onderdeel van het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3).
- In 2021 stellen we het Transitiefonds fysieke leefomgeving open voor het onderdeel particuliere woningvoorraad. De sporen voor subsidie aan retail en huisartsenpraktijken lopen in 2021 door.
- We faciliteren gemeenten in de regio Noordoost Fryslân om de DorpsOntwikkelMaatschapijen (DOMs) verder te ontwikkelen. Op basis van deze kennis stimuleren we gemeenten in de hele provincie om via het DOM-principe (clusters van) dorpen hun eigen toekomstbestendigheid op te laten pakken.
Actielijn: aansluiten op en samenwerken aan uitvoeringsplannen in de regio’s
- In het kader van de regionale samenwerking maken wij per regio afspraken met onze partners over hoe wij de komende jaren de samenwerking vorm geven en welke opgaven wij gezamenlijk ontwikkelen, uitwerken en realiseren. In de regio’s Noordoost en Zuidoost Fryslân participeren wij in de regiodeals.
Wonen
Wat willen we bereiken?
De kwaliteit van wonen is van groot belang voor het mooi houden van Fryslân en wordt bepaald door een voldoende gevarieerd aanbod van woningen voor iedereen, het voorkomen van leegstand en verpaupering, voldoende goede, betaalbare en energiezuinige woningen voor verschillende doelgroepen. Op grond van onze wettelijk regierol vastgelegd in ruimtelijke regelgeving maken wij daartoe met gemeenten in regioverband meerjarige afspraken over de verdeling van de woningbouwruimte en houden we toezicht op gemeentelijke ruimtelijke plannen.
Wij ondersteunen en adviseren gemeenten, woningcorporaties en andere organisaties bij het invullen van de kwantitatieve en kwalitatieve opgave in de woningvoorraad. We zien er daarnaast op toe dat gemeenten komen tot het opstellen van de noodzakelijke actuele woonvisies/programma’s. Dit doen wij door de inbreng van kennis, zoals de Quickscan Friese woningmarkt en actuele prognoses.
In Fryslân verwachten we een tijdelijke groei van huishoudens die overgaat in krimp. Ook is er een toenemende vraag naar huisvesting van seizoenswerkers en tijdelijk personeel. Tijdelijke huisvesting kan een oplossing zijn. We gaan in samenspraak met partners de mogelijkheden van flexibele (circulaire) bouw benutten (tijdelijke bouw in de krimpgebieden en tijdelijke bouw voor seizoenswerkers en arbeidsmigranten).
Welke resultaten willen we in 2021 behalen?
- Wij maken een openbaar digitaal toegankelijk dashboard voor de bevolkings- en huishoudensprognose in Fryslân.
- Wij herijken met gemeenten in regioverband (indien nodig) de regionale woningbouwafspraken op basis van de nieuwe bevolking-huishoudensprognose Fryslân.
- Op grond van de Huisvestingswet 2014 houden wij toezicht op de 16 Friese gemeenten met een wettelijke taakstelling op de huisvesting van statushouders/verblijfsgerechtigden.
- Als nadere uitwerking van de Omgevingsvisie zullen wij ons provinciale woonbeleid nader definiëren in een Omgevingsprogramma Wonen
- Op basis van het in 2020 uitgevoerde onderzoek naar flexibele circulaire huisvesting bepalen we onze rol en inzet op dit terrein.
Sociaal beleid
Wat willen we bereiken?
De provincie zet er op in om de sterke sociale structuren, de sociale gelijkheid en de leefbaarheid verder te stimuleren, als bijdrage aan de brede welvaart die Fryslân kenmerkt. De rol van de provincie in het sociale domein is met de decentralisatie naar gemeenten (WMO, Jeugdzorg) aanmerkelijk veranderd. De provincie speelt een faciliterende rol. We brengen partijen bij elkaar en faciliteren overleg, zoals bijvoorbeeld in het Friese zorglandschap. Daarnaast zorgen wij er voor dat binnen verschillende beleidsopgaven aandacht is voor zorg- en welzijnsaspecten. We stimuleren dat door middel van een ‘denktank’, bestaande uit provinciemedewerkers die zich met verschillende beleidsopgaven bezighouden en stakeholders afkomstig uit het onderwijsveld, de welzijns- en de zorgsector.
Daarbij spelen we ook in op maatschappelijke urgenties en de actualiteit, zoals de gevolgen van de Coronacrisis. We willen een bijdrage leveren aan het verminderen van eenzaamheid, het tegengaan van discriminatie en het verbeteren van de situatie van mensen die zorg nodig hebben.
Samen met inwoners en ondernemers willen we daarnaast de mogelijkheden verkennen of elementen uit de zogenaamde ‘Blue zones’ passen bij Fryslân. Daarbij willen we onderzoeken of het creëren van deze elementen en omstandigheden kunnen helpen bij gesignaleerde knelpunten als ongezonde leefstijl, onvrede over sociale relaties, een toename aan chronische aandoeningen en een toename in het aantal huisartsenbezoeken.
Welke resultaten willen we in 2021 behalen?
- We bieden maatschappelijke organisaties de mogelijkheid om op projectbasis een bijdrage te leveren aan het verminderen van eenzaamheid, het bestrijden van discriminatie, of het verbeteren van de situatie van mensen die zorg nodig hebben via het Fonds ‘Lok op ien’.
- We maken de uitvoering van het project Sûnens en Mienskip mogelijk dat zich richt op maatschappelijke thema’s als gezondheid, participatie, inclusie en het tegengaan van discriminatie.
- Via het aanjaagplan ‘Bloeizone Fryslân’ willen we zoveel mogelijk bloeizones in Fryslân (laten) ontstaan en deze steeds breder laten floreren.
- In de Stellingwerven gaan we samen met de beide gemeenten door met het project ‘Aandachtsgebieden Stellingwerven’ (2014-2023). We subsidiëren nieuwe deelprojecten die gericht zijn op een daling van de werkloosheid, een stijging van het gemiddelde inkomen en een stijging van de participatie van inwoners in de Stellingwerven.
Sportbeleid
Wat willen we bereiken?
Ons sportbeleid omvat Friese sporten, breedtesport, talentontwikkeling en topsport. Onze inzet is dat elk kind dat in Fryslân de basisschool verlaat, kennis heeft gemaakt met de Fryske Sporten: keatsen, fierljeppen, (skûtsje)silen, Frysk damjen, Fryske hynstesport en reedriden. De breedtesport stimuleren we door middel van het kennis- en expertisecentrum Sport Fryslân en het subsidiëren van (grootschalige) sportevenementen. Een verbreding in deze zal plaatvinden door in te zetten op het binnenhalen van internationale sportevenementen. Daarnaast leveren we vanuit de investeringsagenda Drachten-Heerenveen een bijdrage aan de nieuwbouw van zwembad De Welle in Drachten. Dat zwembad heeft een belangrijke functie als regionale voorziening voor zwemlessen, leerling zwemmen, zwemverenigingen en recreatie in de noordelijke regio, in de breedtevoorziening, maar ook voor topsportbeoefening als regionaal trainingscentrum met 50 meterbad. Onze inspanningen op het gebied van talentontwikkeling en topsport staan met name in relatie tot Thialf, Topsport Noord en het Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO). Deze inspanningen krijgen een duurzaam karakter doordat de in te zetten middelen omgezet worden naar een structurele subsidie. Voor onze inzet rond Thialf verwijzen we naar de paragraaf Grote Projecten.
Welke resultaten willen we in 2021 behalen?
- In het kader van de breedtesport bevorderen wij de beoefening van sport door de inwoners van Fryslân ten behoeven van het welzijn van de Friese bevolking.
- We bevorderen het bestaan en de beoefening van Fryske cultuursporten door Friese sportbonden te subsidiëren en de Friese sporten in het onderwijs te verankeren via het project Fryske sport yn dyn Klasse.
- Om de sportdeelname in Fryslân te verhogen subsidiëren wij grootschalige sportevenementen.
- We reiken de oeuvreprijs voor Sport uit.
- We leveren een bijdrage aan de nieuwbouw van zwembad De Welle in Drachten.
- We zetten in op het binnenhalen van internationale sportevenementen.
Wat mag het kosten?
Onderstaande voorstellen uit de kadernota zijn verwerkt in bovenstaande tabel.