Wat willen we bereiken?
Kwaliteit provinciaal bestuur
Als (provinciale) overheid willen we een goed functionerende bestuurslaag zijn. Dat zit om te beginnen in een aantal bijna ‘eeuwige’ waarden: betrouwbaarheid, rechtmatigheid, onpartijdigheid. Die streven we onder andere na in de manier waarop we samenwerken en opereren ten aanzien van besluitvorming en de behandeling van bezwaren daartegen.
Rol en positie
Kwalitatief goed bestuur houdt ook het vermogen tot vernieuwing en aanpassing in. De maatschappij verandert, en onze rol zou daarmee ook moeten veranderen. Ook willen we ‘ontregelen’: bureaucratie en overbodige regels verminderen of minimaal vereenvoudigen. Omdat iedere opgave een eigen schaal kent, is ten slotte van belang dat de provincie hier flexibel mee kan omgaan, zowel zelf als in samenwerking met partners.
Actueel in dat opzicht zijn hoe we een bijdrage gaan leveren aan herstel/ontwikkeling na de corona-crisis, bijdragen aan een IPO-aanbod ten behoeve van de kabinetsformatie en als democratisch gelegitimeerd regionaal bestuur bijdragen aan interbestuurlijke grensoverstijgende maatschappelijke opgaven op regionale schaal, zoals bijvoorbeeld die in de regiodeals of het Interbestuurlijk Programma.
Kwaliteit openbaar bestuur
Naast de verantwoordelijkheid voor ons eigen functioneren als bestuur heeft de provincie als kerntaak toe te zien op de kwaliteit van het Friese lokaal bestuur. Het doel daarbij is het bevorderen van duurzaam financieel gezonde en bestuurskrachtige Friese gemeenten. Met name de financiële positie van de Friese gemeenten staat op dit moment door de tekorten binnen het sociaal domein onder druk. Gemeenten worden bovendien geconfronteerd met de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis. Van welke aard en hoe groot de omvang van de financiële gevolgen zijn, is nog niet met zekerheid vast te stellen. Wel is duidelijk dat dit nog gedurende langere tijd merkbaar zal zijn. Het is van belang om de goede contacten met de gemeenten te onderhouden en hen te ondersteunen waar mogelijk.
Hierbij geldt natuurlijk het uitgangspunt dat gemeenten in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun bestuurskwaliteit. Waar mogelijk willen we ook kijken waar we gezamenlijk met gemeenten tot modernisering van het Friese bestuur kunnen komen. Binnen deze kerntaak valt ook het bevorderen van de bestuurlijke integriteit en weerbaarheid. Hiertoe willen wij de bewustwording van de risico’s van ondermijnende criminaliteit ten aanzien van het Friese openbaar bestuur als geheel vergroten.
In het Interbestuurlijk programma hebben Rijk, IPO en VNG afgesproken dat samengewerkt wordt aan vernieuwing van het interbestuurlijk en financieel toezicht, zodat het toezicht zo effectief mogelijk is en past bij een gezamenlijke aanpak van maatschappelijke opgaven.
Vernieuwing van het bestuur in Fryslân
Zoals we al aangaven valt onder goed besturen ook het vermogen tot vernieuwing en aanpassing. In 2020 brachten we een discussienotitie bestuurlijke vernieuwing uit om in Fryslân breed de discussie aan te gaan waar besturen en vooral daarin samenwerken in Fryslân heen zouden moeten gaan. Een begin met de discussie daarover maakten we al in de tweede helft van 2020 maar willen we doortrekken in 2021. En vooral ook de discussie vertalen in concrete initiatieven en maatregelen. Ook gaven we onze visie op regionale samenwerking weer in de startnotitie regionale samenwerking en de manier waarop we beter met maatschappelijke initiatieven willen omgaan in de beleidsbrief Grote integrale maatschappelijke initiatieven die op moment van schrijven onderweg zijn naar Provinciale Staten voor behandeling.
Welke resultaten willen we in 2021 behalen?
- Met (samenwerkende clusters van) gemeenten hebben we periodiek bestuurlijk overleg, onder andere op basis van de beleidsambities op het terrein van bestuur en gemeentefinanciën, ook in relatie tot Covid-19.
- Tevens hebben wij periodiek overleg met het bestuur van de Vereniging van Friese Gemeenten (VFG) over zaken van gemeenschappelijk belang.
- Met betrekking tot het versterken van de weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit werken we aan het vergroten van de weerbaarheid van onze eigen werkprocessen, en geven we samen met onze ketenpartners een impuls aan het blijvend versterken van de Friese overheidsketen.
- We voeren een aantal pilots op het terrein van bestuurlijke vernieuwing uit, alleen of (bij voorkeur) in samenwerking met onze bestuurlijke en andere partners.
- We voeren de nieuwe werkwijze voor omgang met grote integrale maatschappelijke initiatieven in.
- We gaan van start met de nieuwe werkwijze(n) voor regionale samenwerking.
Wat mag het kosten?
Onderstaande voorstellen uit de kadernota zijn verwerkt in bovenstaande tabel en verklaren de hogere lasten in de begroting 2021.
Wat wilden we bereiken?
Kwaliteit provinciaal bestuur
Als (provinciale) overheid willen we een goed functionerende bestuurslaag zijn. Dat zit om te beginnen in een aantal bijna ‘eeuwige’ waarden: betrouwbaarheid, rechtmatigheid, onpartijdigheid. Die streven we onder andere na in de manier waarop we samenwerken en opereren ten aanzien van besluitvorming en de behandeling van bezwaren daartegen.
Rol en positie
Kwalitatief goed bestuur houdt ook het vermogen tot vernieuwing en aanpassing in. De maatschappij verandert, en onze rol zou daarmee ook moeten veranderen. Ook willen we ‘ontregelen’: bureaucratie en overbodige regels verminderen of minimaal vereenvoudigen. Omdat iedere opgave een eigen schaal kent, is ten slotte van belang dat de provincie hier flexibel mee kan omgaan, zowel zelf als in samenwerking met partners.
Actueel in dat opzicht zijn hoe we een bijdrage gaan leveren aan herstel/ontwikkeling na de corona-crisis, bijdragen aan een IPO-aanbod ten behoeve van de kabinetsformatie en als democratisch gelegitimeerd regionaal bestuur bijdragen aan interbestuurlijke grensoverschrijdende maatschappelijke opgaven op regionale schaal, zoals bijvoorbeeld die in de regiodeals of het Interbestuurlijk Programma.
Kwaliteit openbaar bestuur
Naast de verantwoordelijkheid voor ons eigen functioneren als bestuur heeft de provincie als kerntaak toe te zien op de kwaliteit van het Friese lokaal bestuur. Het doel daarbij is het bevorderen van duurzaam financieel gezonde en bestuurskrachtige Friese gemeenten. Met name de financiële positie van de Friese gemeenten staat op dit moment door de tekorten binnen het sociaal domein onder druk. Gemeenten worden bovendien geconfronteerd met de economische en sociale gevolgen van de coronacrisis. Van welke aard en hoe groot de omvang van de financiële gevolgen zijn, is nog niet met zekerheid vast te stellen. Wel is duidelijk dat dit nog gedurende langere tijd merkbaar zal zijn. Het is van belang om de goede contacten met de gemeenten te onderhouden en hen te ondersteunen waar mogelijk.
Hierbij geldt natuurlijk het uitgangspunt dat gemeenten in eerste instantie zelf verantwoordelijk zijn voor hun bestuurskwaliteit. Waar mogelijk willen we ook kijken waar we gezamenlijk met gemeenten tot modernisering van het Friese bestuur kunnen komen. Binnen deze kerntaak valt ook het bevorderen van de bestuurlijke integriteit en weerbaarheid. Hiertoe willen wij de bewustwording van de risico’s van ondermijnende criminaliteit ten aanzien van het Friese openbaar bestuur als geheel vergroten.
In het Interbestuurlijk programma hebben Rijk, IPO en VNG afgesproken dat samengewerkt wordt aan vernieuwing van het interbestuurlijk en financieel toezicht, zodat het toezicht zo effectief mogelijk is en past bij een gezamenlijke aanpak van maatschappelijke opgaven.
Vernieuwing van het bestuur in Fryslân
Zoals we al aangaven valt onder goed besturen ook het vermogen tot vernieuwing en aanpassing. In 2020 brachten we een discussienotitie bestuurlijke vernieuwing uit om in Fryslân breed de discussie aan te gaan waar besturen en vooral daarin samenwerken in Fryslân heen zouden moeten gaan. Een begin met de discussie daarover maakten we al in de tweede helft van 2020 maar willen we doortrekken in 2021. En vooral ook de discussie vertalen in concrete initiatieven en maatregelen. Ook gaven we onze visie op regionale samenwerking weer in de startnotitie regionale samenwerking en de manier waarop we beter met maatschappelijke initiatieven willen omgaan in de beleidsbrief Grote integrale maatschappelijke initiatieven die op moment van schrijven onderweg zijn naar Provinciale Staten voor behandeling.
Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? (doelrealisatie)
Beleidsvelden
|
Ligt de doelrealisatie op schema? |
Zijn de gewenste resultaten behaald? |
Zijn de kosten binnen het budget gebleven? |
1.4
|
Kwaliteit bestuur |
|
|
|
Hebben we de gewenste resultaten bereikt?
Gewenste resultaten
Beleid
- Het gewenste resultaat zoals in de begroting is gehaald.
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is inhoudelijk niet geheel gehaald.
- Het voorgenomen gewenste resultaat zoals beschreven in de begroting is Inhoudelijk niet gehaald.
Tijd
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is binnen de afgesproken tijd gehaald.
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is niet geheel op tijd gehaald.
- Het voorgenomen gewenste resultaat zoals beschreven in de begroting is niet op tijd gehaald.
Geld
- T.a.v. het onderdeel geld is er geen afwijking (Overschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000 en Onderschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van onderbesteding (Onderschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van overbesteding (Overschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
|
Beleid |
Tijd |
Geld |
1
|
Met (samenwerkende clusters van) gemeenten hebben we periodiek bestuurlijk overleg, onder andere op basis van de beleidsambities op het terrein van bestuur en gemeentefinanciën, ook in relatie tot Covid-19. |
|
|
|
2
|
Tevens hebben wij periodiek overleg met het bestuur van de Vereniging van Friese Gemeenten (VFG) over zaken van gemeenschappelijk belang. |
|
|
|
3
|
Met betrekking tot het versterken van de weerbaarheid tegen ondermijnende criminaliteit werken we aan het vergroten van de weerbaarheid van onze eigen werkprocessen, en geven we samen met onze ketenpartners een impuls aan het blijvend versterken van de Friese overheidsketen. |
|
|
|
4
|
We voeren een aantal pilots op het terrein van bestuurlijke vernieuwing uit, alleen of (bij voorkeur) in samenwerking met onze bestuurlijke en andere partners. |
|
|
|
5
|
We voeren de nieuwe werkwijze voor omgang met grote integrale maatschappelijke initiatieven in. |
|
|
|
6
|
We gaan van start met de nieuwe werkwijze(n) voor regionale samenwerking. |
|
|
|
Toelichting:
3. Weerbaarheid
We hebben in 2021 volop actief gewerkt aan het versterken van de weerbaarheid van de provinciale organisatie tegen ondermijning: een kwalitatief goed bestuur houdt per definitie in ook een weerbaar bestuur te zijn.
In 2021 is het plan van aanpak Implementatie aanbevelingen weerbaarheidonderzoek vastgesteld en is daar uitvoering aangegeven door te werken aan het versterken van de interne bewustwording. Als follow-up vanuit de bestuurlijke ondermijningsconferentie Fryslân (mei 2021) is ambtelijke ketensamenwerking geïntensiveerd en heeft geresulteerd in de Intentieverklaring Friese Norm. Onderdeel van de Intentieverklaring is aansluiting op Meld Misdaad Anoniem (MMA) door de Friese gemeenten, ter versterking van de informatiepositie. Om het aansluiten op MMA te bevorderen is het impulsgeld afkomstig van het ministerie van BZK hiervoor ingezet. De oorspronkelijk planning was om de aansluitingen in 2021 uit te voeren. Het proces van het verwerven van draagvlak over een door alle gemeenten gedragen bestedingsdoel heeft echter geruime tijd in beslag genomen. Daarmee is het impulsgeld niet tot besteding gekomen in 2021 maar zal dit plaatsvinden in 2022.
Overige resultaten
Rol en positie
Als opvolger van de afspraken in het Interbestuurlijk programma (IBP) hebben de koepelorganisaties van de gemeenten, provincies en waterschappen, resp. de VNG, het IPO en de Unie van Waterschappen, een aanbod gedaan aan het kabinet Rutte IV. De medeoverheden hebben daartoe in 2021 het stuk ‘Krachtig groen herstel van Nederland’ opgesteld. Deze partijen zetten in op operationalisering van de nationale opgaven door middel van integrale gebiedsontwikkeling (zie ook paragraaf 10).
Juist als middenbestuur weet de provincie dat het draait om het verbinden van de juiste partijen op verschillende schaalniveaus. Wij hebben ons ingespannen om de bestaande overheidssamenwerking te optimaliseren en ons in Fryslân verder ‘als één overheid’ te organiseren. Onderzoeken in 2021 naar het Bestuurlijk Regionaal Ecosysteem (BRE) Fryslân (Berenschot/Rijksuniversiteit Groningen) en ‘Droomland of Niemandsland’ (Raad voor het Openbaar Bestuur) bieden interessante handvatten om een dergelijke wijze van ‘horizontaal bestuur’ in te richten. Vanuit die gedachte spannen wij ons in om samen met de gemeenten en de VFG de lokale bestuursakkoorden inhoudelijk optimaal aan te laten sluiten bij de inzet van de volgende provinciale bestuursperiode.
Kwaliteit openbaar bestuur
Bij het Friese lokaal bestuur speelde de discussie over (het definitieve model) van herijking van het Gemeentefonds, waarbij het exacte financiële effect voor de Friese gemeenten op dit moment nog onzeker is. Hiervoor heeft het afgelopen jaar een actieve lobby vanuit de provincies Fryslân en Groningen plaatsgevonden. Dit is conform de motie die begin 2021 door de Staten is aangenomen.
Vernieuwing van het bestuur in Fryslân
In 2021 namen we onder meer deel in de Quick scan provinciale democratie. De resultaten daarvan zullen worden betrokken in het participatiebeleid dat we momenteel opstellen. Daarnaast hebben we in samenwerking met andere Friese overheden het digitale participatieplatform in de steigers gezet.
Prestatie indicatoren
Onderwerp |
Indicator |
Doelwaarde 2021 |
Realisatie 2021 |
Versterken kwaliteit en weerbaarheid openbaar bestuur |
Op verzoek van gemeenten overdragen van informatie en kennis over wet- en regelgeving omtrent herindelings- en samenwerkingstrajecten, alsmede ten aanzien van het bevorderen van de weerbaarheid van het Friese openbaar bestuur. |
5 |
10 |
Toelichting:
Mede in verband met de geïntensiveerde samenwerking op het thema weerbaar bestuur/ aanpak ondermijning hebben meer overleggen met gemeenten plaatsgevonden dan initieel geraamd.
Wat heeft het gekost?
Bekijk uitgebreide tabel
- Exploitatie - Bedragen x € 1.000,-
- Lasten
- Structurele budgetten
- Tijdelijke budgetten
- Totaal lasten
- Baten
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten
- Mutatie tijdelijke budgetten
- Resultaat van lasten en baten
-
Realisatie 2020
-
-
202
-
0
-
202
-
-
-
0
-
-
202
-
-
0
-
-
202
-
Rekening 2021
-
-
223
-
70
-
293
-
-
-
0
-
-
293
-
-
600
-
-
893
Toelichting:
Structurele budgetten
De lagere lasten van € 103.000 betreffen voor € 100.000 het budget van Bestuurlijke vernieuwing. Doordat er een bredere afstemming noodzakelijk was met de samenwerkingspartners is de lancering van het digitaal Participatieplatform uitgesteld naar het voorjaar van 2022.
- Bedragen x € 1.000,-
- Lasten
- Structurele budgetten
- Tijdelijke budgetten
- Totaal lasten
- Baten
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten
- GS budgetautorisatie
- Bestuurlijke vernieuwing
- IPO bijdrage
- Bestuurlijke vernieuwing
-
Realisatie 2020
-
-
0
-
202
-
202
-
0
-
0
-
202
-
-
0
-
202
-
Begroting 2021
-
-
100
-
226
-
326
-
104
-
104
-
430
-
-
0
-
430
-
Besteding 2021
-
-
0
-
223
-
223
-
70
-
70
-
293
-
-
0
-
293
-
Saldo 2021
-
-
100
-
3
-
103
-
34
-
34
-
137
-
-
0
-
137