NL
FRL
Home Begroting Programma 3: Omgeving 3.1 Natuur en landschap

Programma 3: Omgeving

3.1 Natuur en landschap

Begroting

Natuur

Wat willen we bereiken?

Wij blijven de mooiste provincie van Nederland met een fraai en vitaal platteland en dynamische natuurgebieden. Hierbij speelt onder andere het herstel van de biodiversiteit. We voldoen aan de afspraken zoals we die in het kader van het Natuurpact gemaakt hebben.

Programma natuur
De provincies en het Rijk hebben als onderdeel van de structurele aanpak stikstof afgesproken om een gezamenlijk Programma Natuur op te stellen met een daarbij behorende actualisatie van het Natuurpact. Belangrijke hoofdlijn van het Programma Natuur is om condities te realiseren voor een gunstige staat van instandhouding (Svl) van alle soorten en habitats onder de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR). Hiermee wordt gestreefd, in samenhang met de andere maatregelen in de structurele aanpak stikstof, om aan de eisen te voldoen die de VHR stelt. Voor 2030 verwacht het Rijk met de te nemen maatregelen 70% doelrealisatie te behalen met specifiek aandacht voor stikstofgevoelige natuur. De inzet richt zich vooral op maatregelen in en rond beschermde natuurgebieden (Natura 2000 en het Natuurnetwerk Nederland). De uitwerking van deze hoofdlijn vindt plaats in een uitvoeringsprogramma als aanvulling op het bestaande natuurpact.

Naast het uitvoeringprogramma werken Rijk en provincies aan een agenda ‘natuurinclusief’ waarin voor de langere termijn de ambities en kansen voor een natuurinclusieve samenleving in beeld worden gebracht, met versterkte aandacht voor de natuur in onze nabije omgeving, zowel binnen als buiten natuurgebieden.

Natuurontwikkeling en -beheer
De provincie streeft naar een kwalitatief goed, effectief en vernieuwend (agrarisch) natuurbeheer. Wij voeren de regie op het natuurbeheer binnen en buiten het Natuurnetwerk (NNN). Op 10 juli 2019 hebben Provinciale Staten besloten om voor de natuurontwikkeling scenario 5b, Natuer mei de Mienskip (binnen bestaand budget) verder uit te werken door het uitvoeren van 3 pilots en in 2021 een definitieve scenariokeuze te maken. De voortgang van de natuurontwikkeling wordt in de paragraaf ‘Grote projecten’ beschreven. Ook voeren we de herstelmaatregelen uit de N2000 beheerplannen uit.

Soortenbeleid
Wat betreft het soortenbeleid werken we samen met de Olterterppartners aan de evaluatie en actualisatie van het weidevogelbeleid. Hierbij worden uitgangspunten van het Grutto Aanvalsplan en het plan Fryslȃn Greidefûgellȃn betrokken. Op 6 maart 2020 zijn twee LIFE IP aanvragen gedaan voor Europese cofinanciering voor het versterken van de weidevogelkerngebieden en een integrale gebiedsgerichte aanpak. Daarnaast blijven we op het gebied van faunabeheer met betrokken partijen werken aan een balans tussen beschermen en beheren.

Nationale parken
De provinsje Fryslân ondersteunt de Friese Nationale Parken Schiermonnikoog en de Alde Feanen middels een financiële bijdrage en het voeren van het secretariaat. Groningen en Drenthe voeren het secretariaat van Lauwersmeer en Drents Friese Wold. De provinsje Fryslân levert daarnaast een financiële bijdrage aan deze laatstgenoemde Nationale Parken.

Welke resultaten willen we in 2021 behalen?

  • Een vastgesteld biodiversiteitsherstelprogramma, dat met onze stakeholders tot stand is gekomen.
  • De stikstofdepositie daalt in de 11 stikstofgevoelige natuurgebieden. De te bereiken doelstelling hierin wordt nog in 2020 uitgewerkt, zo ook de werkwijze.
  • Een vastgestelde nota Beheer en Schadebestrijding.
  • Een vastgestelde aanpak voor invasieve exoten.
  • Ganzenschade 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren.
  • Samen met betrokken partijen stellen we een eindevaluatie en een nieuwe weidevogelnota op.
  • Een strategische nota grond natuuropgave.
  • Het verlengen van het Natura2000 beheerplan Deelen.

Daarnaast is het programma Natuur in ontwikkeling. De resultaten die we willen bereiken met het nieuwe programma zullen in 2021 worden bepaald nadat duidelijkheid is verkregen over de extra rijksmiddelen hiervoor.

In de paragraaf 9: Grote projecten wordt een toelichting gegeven op de resultaten binnen de volledige doorlooptijd van de uitvoering van het Natuurpact tot 31 december 2027. In de paragraaf 9 is een financieel overzicht opgenomen waarin ook inzicht wordt gegeven in 2021. Onderstaand de verwachte resultaten in 2021.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021
Natuur: Weidevogels Aantal gruttobroedparen 10.000
NNN Hectares verworven (1e getal is de doelwaarde in 2021 op basis de programmering, 2e getal is het realistische getal, uitgaande van scenario 5B) 175 / 85
Hectares ingericht 65
Hectares verkocht 150
Hectares in beheer 64.485
Waarvan nieuwe hectares in beheer 1.600
Natura 2000 1e beheerplanperiode Percentage totaal afgeronde maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 258 maatregelen (60%)
Waarvan het percentage afgeronde stikstofgevoelige maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen, dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 77 maatregelen (70%)
Natura 2000 2e beheerplanperiode Voor te bereiden beheerplannen (waarvan vaststelling in 2022) 9 beheerplannen
Ganzen Gewasschade in kg droge stof 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande 2 jaren

Programma Stikstof

De Raad van State heeft in mei 2019  een uitspraak gedaan waardoor vergunningverlening in het kader van de PAS niet meer mogelijk was. Hierdoor kunnen projecten op het gebied van bouw, infrastructuur, uitbreiding van agrarische bedrijven, etc. deels niet meer uitgevoerd worden. Er ligt een fikse opgave om de stikstofdepositie te verlagen zodat maatschappelijke en economische ontwikkeling in Fryslân doorgang kan vinden, vergunningen juridisch houdbaar zijn en gewerkt wordt aan natuurbehoud en -herstel.

Het programma stikstof werkt aan een aanpak voor houdbare vergunningen en verlaging van de stikstofdepositie in de N2000 gebieden in nauwe samenwerking met de andere provincies en het ministerie van LNV. De middelen voor deze aanpak zullen door het Rijk beschikbaar worden gesteld en zijn rand voorwaardelijk voor een succesvol programma. Vanuit onze provinciale rol stemmen we steeds zorgvuldig af met onze dialoogpartners (o.a. landbouw, bouw, natuurorganisaties en industrie) om zorg te dragen voor een zo breed mogelijk draagvlak voor de te kiezen aanpak. De gebiedsgerichte aanpak zal hierbij -met name rondom de N2000 gebieden- een centrale positie innemen. Wij verwachten de problemen in de vergunningverlening in 2021 voor een belangrijk deel op te lossen en in de gebiedsgerichte aanpak met onze partners tot een gedragen aanpak te komen en eerste stappen in de uitvoering te zetten.
Binnen deze aanpak zal er specifiek aandacht zijn voor het behoud en waar mogelijk versterken van de zuivelketen.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021
Stikstof 11 gebiedsanalyses per stikstofgevoelig N 2000 gebied 100%
Gereed komen plan van aanpak gebiedsgerichte aanpak stikstof Gereed
Start uitvoering gebiedsgerichte aanpak 3 van de 11 gebieden

Landschap en ruimtelijke kwaliteit

Wat willen we bereiken?

Wij zorgen ervoor dat Fryslân mooi blijft. Hierbij werken wij samen met gemeenten, Wetterskip, experts, belangengroeperingen en boeren en burgers. We gebruiken daarbij nieuwe werkwijzen zoals De Nije Pleats en de Sinnetafels.  We werken vanuit de Omgevingsvisie De Romte diele  aan onze opgaven en houden de basis op orde. Onze opgave voor het landschap leggen we vast in een Startnotitie Omgevingsprogramma Landschap.

In het landelijk gebied vergen voedselproductie, natuur, water, wonen, de productie van duurzame energie, het landschap aanpassen bij de klimaatverandering en recreatie steeds meer aandacht en ruimte. Daarnaast verandert het landschap ook sluipenderwijs door vele kleine ingrepen. Wij streven naar herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten, zoals vastgelegd in de structuurvisie Grutsk op ‘e Romte, versterken en het draagvlak voor het Friese landschap vergroten. Om dit draagvlak voor ons landschap nog extra kracht bij te zetten willen wij in 2023 samen met de partners een Friese Landschapstriënnale organiseren.

Naast de kwaliteit van het Friese landschap willen we ook de kwaliteit van de ruimtelijke omgeving verhogen. Onze inzet ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit van Fryslân is gericht op een verantwoorde inpassing van nieuwe economische ontwikkelingen en het mooi houden van onze provincie. Op die manier geven we uitvoering aan onze omgevingsvisie en de structuurvisie Grutsk op ‘e Romte. Onze rol verandert de komende tijd van een voorschrijvende en reactief adviserende overheid naar een overheid die samen met partners zoekt naar oplossingen en die proactief adviseert en meedenkt. We gebruiken daarbij de 9 principes uit de Omgevingsvisie De Romte diele.

Welke resultaten willen we in 2021 behalen?

  • We komen, via de inzet van het ruimtelijk kwaliteitsteam, in overleg met partijen, gezamenlijk tot goede oplossingen voor het landelijk gebied. Hierbij maken wij gebruik van werkwijzen zoals De Nije Pleats en de
  • We stellen een Startnotitie Omgevingsprogramma Landschap op om onze rol en inzet voor het Friese landschap te bepalen. Bij de voorbereiding van deze startnotitie betrekken we de partijen in het landelijk gebied.
  • Via Panorama2028/DeUitkijkers vergroten we de maatschappelijke aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en het Friese landschap door ontwerpend onderzoek.
  • We subsidiëren de Nationale Landschappen (Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif) en Landschapsbeheer Fryslân (LBF) met als doel behoud, beheer en ontwikkeling van de landschappen. Per 1-1-2021 is LBF bestuurlijk gefuseerd met It Fryske Gea (IFG) waarbij er inhoudelijk en organisatorisch intensief wordt samengewerkt.
  • Via cofinanciering van het Europese programma POP, onderdeel agrarisch natuur- en landschapsherstel, subsidiëren wij projecten voor het herstel van landschap en natuur in de klei- en veengebieden van Fryslân. De agrarische collectieven voeren samen met Landschapsbeheer Fryslân deze projecten uit en zijn voornemens drie gezamenlijk koepelprojecten te realiseren.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021
Samenwerking tbv ruimtelijke kwaliteit via Sinnetafels Aantal tafels 6
Advies ruimtelijke kwaliteit Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover het ruimtelijke kwaliteitsteam advisering heeft gedaan. 100%
Aantal grote gemeentelijke projecten waarover wordt geadviseerd 20
Landschapsherstel (POP) Aantal landschapsherstel projecten in het kader van POP. 3

Wat mag het kosten?

Bekijk uitgebreide tabel

  • Bedragen x € 1.000,-
  • Totaal lasten
  • Totaal baten
  • Saldo van lasten en baten
  • Realisatie 2019
  • 71.617
  • 8.042
  • 63.576
  • Begroting 2020
  • 90.076
  • 13.375
  • 76.701
  • Begroting 2021
  • 65.186
  • 7.925
  • 57.261
  • Begroting 2022
  • 70.791
  • 4.050
  • 66.742
  • Begroting 2023
  • 57.689
  • 3.565
  • 54.124
  • Begroting 2024
  • 47.002
  • 335
  • 46.667

Toelichting:

De begrote lasten voor 2021 betreffen voor het grootste gedeelte de middelen voor de uitvoering natuuropgave. Dit betreft o.a. een structureel budget van € 7,8 miljoen voor beheersvergoeding van gronden binnen de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Naast een aantal structurele budgetten wordt voor deze opgave gebruik gemaakt van twee reserves (reserve Natuurpact en reserve Natuur- en Landschapsherstel), deze uitgaven zijn tot en met 2027 geprogrammeerd. Overschotten of tekorten worden verrekend met de reserve en hierop wordt de programmering van de uitgaven aangepast. Hierdoor kunnen er fluctuaties ontstaan in de cijfers in bovenstaande tabel. Dit is ook de oorzaak dat de lasten in 2020 een stuk hoger zijn. Inzicht in de voortgang over de gehele looptijd wordt gegeven in paragraaf 9 Grote projecten – Uitvoering Natuuropgave.

Daarnaast zijn er voor 2021 voor bijna € 4 miljoen aan lasten voor De Nieuwe Afsluitdijk (DNA) begroot. De begrote inkomsten voor 2021 betreffen voor het grootste gedeelte inkomsten voor DNA vanuit subsidies.

  • Specificatie Exploitatie - bedragen in € 1.000
  • Lasten
  • Structurele budgetten
  • Tijdelijke budgetten
  • Reserves
  • Overlopende Passiva
  • Totaal lasten
  • Baten
  • Structurele budgetten
  • Tijdelijke budgetten
  • Reserves
  • Overlopende Passiva
  • Totaal baten
  • Saldo van lasten en baten
  • GS budgetautorisatie
  • Beheersgelden EHS
  • Beheersvergoedingen binnen EHS
  • BFVW Bond van Friese Vogelwachten
  • Groene wetten
  • Implementatie beleid landelijk gebied
  • IPO bijdrage
  • It Fryske Gea
  • It Fryske Gea toezicht Friese IJsselmeerkust
  • IVN consulentschap Fryslan
  • LBF Basisorganisatie
  • Nationaal landschap
  • Nationale parken basisfinanciering
  • Natuurnota werkplannen adviezen natuurmonitoring
  • Onderhoudsbudget Wolvetinte
  • Proceskosten algemeen
  • Wadlopen provinciale bijdrage
  • Weidevogels
  • Biodiversiteit
  • Faunabeheereenheid budgetsubsidie
  • Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen
  • Insectennetwerk
  • Lectoraat weidevogels
  • Nationaal Park Lauwersmeer en Drents Friese Wold
  • Nog te verdelen FYLG middelen
  • Procesmiddelen NP Drents Friese Wold
  • Reparatie rente en aflossing convenantsleningen Groenfonds
  • Uitvoering werkplan weidevogels
  • Weidevogelbeheer
  • Weidevogellandschappen
  • Aankopen natuur en landschapsherstel
  • De Nieuwe Afsluitdijk
  • Investeringskader Waddengebied projecten
  • Natuurpact 2014
  • POP 3 Uitvoeringskosten
  • Waddenfonds projecten
  • Digibeter 2019 duinen en kwelders
  • Life Alde Feanen N2000
  • Natuurpact 2014
  • Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
  • POP3 ANLB Leefgebied water
  • Wadlopen
  • Weidevogelcompensatie
  • Groene wetten
  • Vergunningen waddenzee
  • Wet Natuurbescherming
  • Nog te verdelen FYLG middelen
  • De Nieuwe Afsluitdijk
  • Natuurpact 2014
  • POP 3 Uitvoeringskosten
  • Digibeter 2019 duinen en kwelders
  • Life Alde Feanen N2000
  • Natuurpact 2014
  • Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
  • POP3 ANLB Leefgebied water
  • Wadlopen
  • Weidevogelcompensatie
  • Realisatie 2019
  • 0
  • 7.576
  • 95
  • 206
  • 0
  • 58
  • 816
  • 147
  • 184
  • 252
  • 133
  • 210
  • 93
  • 3
  • 4
  • 37
  • 177
  • 9.992
  • 0
  • 234
  • 860
  • 0
  • 75
  • 100
  • -75
  • 0
  • 5.200
  • 200
  • 102
  • 682
  • 7.377
  • 927
  • 2.059
  • 0
  • 45.945
  • 2.341
  • 51
  • 51.322
  • 141
  • 1.177
  • 1.307
  • 44
  • 0
  • 131
  • 125
  • 2.925
  • 71.617
  • 2
  • 10
  • 198
  • 210
  • 2
  • 2
  • 1.465
  • 3.440
  • 0
  • 4.905
  • 141
  • 1.177
  • 1.307
  • 44
  • 0
  • 131
  • 125
  • 2.925
  • 8.042
  • 63.576
  • Begroting 2020
  • 71
  • 7.586
  • 97
  • 296
  • 0
  • 138
  • 834
  • 164
  • 188
  • 258
  • 108
  • 215
  • 43
  • 6
  • 14
  • 32
  • 227
  • 10.275
  • 620
  • 300
  • 860
  • 200
  • 0
  • 0
  • 5
  • 0
  • 1.305
  • 485
  • 427
  • 222
  • 4.424
  • 1.055
  • 4.604
  • 676
  • 62.776
  • 4.063
  • 428
  • 73.602
  • 206
  • 686
  • 286
  • 259
  • 167
  • 172
  • 0
  • 1.776
  • 90.076
  • 0
  • 15
  • 173
  • 188
  • 0
  • 0
  • 10.787
  • 780
  • 50
  • 11.617
  • 0
  • 686
  • 286
  • 259
  • 167
  • 172
  • 0
  • 1.569
  • 13.375
  • 76.701
  • Begroting 2021
  • 0
  • 7.786
  • 99
  • 301
  • 0
  • 108
  • 853
  • 167
  • 193
  • 264
  • 110
  • 220
  • 43
  • 6
  • 14
  • 32
  • 230
  • 10.426
  • 1.000
  • 300
  • 1.000
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 50
  • 1.305
  • 2.050
  • 0
  • 0
  • 5.705
  • 1.055
  • 3.996
  • 62
  • 43.117
  • 286
  • 0
  • 48.516
  • 0
  • 0
  • 258
  • 0
  • 167
  • 114
  • 0
  • 539
  • 65.186
  • 0
  • 15
  • 205
  • 220
  • 0
  • 0
  • 6.500
  • 665
  • 0
  • 7.165
  • 0
  • 0
  • 258
  • 0
  • 167
  • 114
  • 0
  • 539
  • 7.925
  • 57.261
  • Begroting 2022
  • 0
  • 7.786
  • 99
  • 301
  • 0
  • 124
  • 853
  • 167
  • 193
  • 264
  • 110
  • 220
  • 43
  • 6
  • 14
  • 32
  • 230
  • 10.442
  • 1.000
  • 300
  • 996
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 50
  • 1.305
  • 1.350
  • 0
  • 0
  • 5.001
  • 1.055
  • 15.022
  • 645
  • 37.884
  • 178
  • 0
  • 54.784
  • 0
  • 0
  • 450
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 564
  • 70.791
  • 0
  • 15
  • 205
  • 220
  • 0
  • 0
  • 2.600
  • 665
  • 0
  • 3.265
  • 0
  • 0
  • 450
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 564
  • 4.050
  • 66.742
  • Begroting 2023
  • 0
  • 7.786
  • 99
  • 301
  • 0
  • 122
  • 853
  • 167
  • 193
  • 264
  • 110
  • 220
  • 43
  • 6
  • 14
  • 32
  • 230
  • 10.439
  • 500
  • 300
  • 290
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 50
  • 1.305
  • 1.350
  • 0
  • 0
  • 3.795
  • 1.055
  • 6.055
  • 8
  • 35.606
  • 96
  • 0
  • 42.819
  • 0
  • 0
  • 521
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 636
  • 57.689
  • 0
  • 15
  • 205
  • 220
  • 0
  • 0
  • 2.044
  • 665
  • 0
  • 2.709
  • 0
  • 0
  • 521
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 636
  • 3.565
  • 54.124
  • Begroting 2024
  • 0
  • 7.786
  • 99
  • 301
  • 0
  • 122
  • 853
  • 167
  • 193
  • 264
  • 110
  • 220
  • 43
  • 6
  • 14
  • 32
  • 230
  • 10.440
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 1.055
  • 0
  • 299
  • 35.094
  • 0
  • 0
  • 36.448
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 114
  • 47.002
  • 0
  • 15
  • 205
  • 220
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 0
  • 114
  • 0
  • 114
  • 335
  • 46.667

Onderstaand voorstel uit de kadernota is verwerkt in bovenstaande tabel.

  • Voorstellen kadernota - bedragen x € 1.000
  • Lasten
  • Procesmiddelen NP Drents Friese Wold
  • Totaal lasten
  • 2021
  • 50
  • 50
  • 2022
  • 50
  • 50
  • 2023
  • 50
  • 50
  • 2024
  • 0
  • 0

Eerste bestuursrapportage

Gewenste resultaten

Beleid

Verwacht je dat aan eind 2021 de besluitvorming verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Tijd

Verwacht je dat eind 2021 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2021 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Geld

Op beleidsveldniveau: verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van de gewenste resultaten? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2021 de gewenste resultaten van dit beleidsveld te realiseren?

  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht
  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt een onderbesteding verwacht
  • Geld vormt wel een belemmerende factor en/of er wordt een overbesteding verwacht
  Beleid Tijd Geld
Natuur
1 Een vastgesteld biodiversiteitsherstelprogramma, dat met onze stakeholders tot stand is gekomen.
2 De stikstofdepositie daalt in de 11 stikstofgevoelige natuurgebieden. De te bereiken doelstelling hierin wordt nog in 2020 uitgewerkt, zo ook de werkwijze.
3 Een vastgestelde nota Beheer en Schadebestrijding.
4 Een vastgestelde aanpak voor invasieve exoten.
5 Ganzenschade 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren.
6 Samen met betrokken partijen stellen we een eindevaluatie en een nieuwe weidevogelnota op.
7 Een strategische nota grond natuuropgave.
8 Het verlengen van het Natura2000 beheerplan Deelen.

Toelichting:

2. De doelstelling en de werkwijze wordt uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma stikstof. Dit staat voor september 2021 op de agenda van Provinciale Staten. Als indicator is opgenomen dat de uitwerking al in 2020 gereed zal zijn, dit is niet conform de huidige planning. Of de stikstofdepositie in 2020 in de 11 stikstofgevoelige natuurgebieden is gedaald, wordt nog in beeld gebracht. Dit is op dit moment niet te beoordelen. De verwachting is dat dit depositie in de gebieden (nog) niet gedaald is.
4. De startnotitie voor de aanpak van invasieve exoten is verplaatst naar december 2021. Hierdoor zal het de vastgestelde aanpak in 2022 worden vastgesteld. De reden hiervoor is dat het aantal dossiers binnen soorten (beleid en uitvoering) zo omvangrijk is, dat in afstemming met de bestuurders een prioritering is aangebracht. Hierdoor hebben de wolf, weidevogels, vogelgriep, damherten de eerste aandacht nodig, en kan later de startnotitie in december in PS worden behandeld.
5. Wat betreft de ganzenschade kan feitelijk nog geen uitspraak gedaan worden. Gegevens over ganzenaantallen (die jaarlijks kunnen wisselen) en schade (die door meer factoren bepaald wordt dan ganzen alleen) zijn pas na de zomer beschikbaar.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Natuur
Weidevogels Aantal gruttobroedparen 10.000
Natuurnetwerk Nederland Hectares verworven (1e getal is de doelwaarde in 2021 op basis de programmering, 2e getal is het realistische getal, uitgaande van scenario 5B) 175 / 85
Hectares ingericht 65
Hectares verkocht 150
Hectares in beheer 64.485
Waarvan nieuwe hectares in beheer 1.600
Natura 2000 1e beheerplanperiode Percentage totaal afgeronde maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 258 maatregelen (60%)
Waarvan het percentage afgeronde stikstofgevoelige maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen, dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 77 maatregelen (70%)
Natura 2000 2e beheerplanperiode Voor te bereiden beheerplannen (waarvan vaststelling in 2022) 9 beheerplannen
Ganzen Gewasschade in kg droge stof 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande 2 jaren

Toelichting:

Weidevogels
In 2020 is de eindevaluatie van de Nota Weidevogels 2014-2020 uitgevoerd samen met de Olterterppartners. Uit de evaluatie blijkt dat er de afgelopen jaren door alle bij weidevogels betrokken partijen veel inspanningen en acties zijn uitgevoerd om de weidevogels te beschermen en te behouden. In de weidevogelkerngebieden, de gebieden met beheer, lijkt de afname minder snel te gaan dan in het gangbare boerenland. Ook lijkt de afname in Fryslân minder snel te gaan vergeleken met de rest van Nederland. Het is echter niet gelukt de achteruitgang van de gidssoort grutto te stoppen en om te buigen naar een stijgende lijn. Voor de tureluur, veldleeuwerik, graspieper en gele kwikstaart zien we de afgelopen acht jaar wel een stijgende lijn. De aanpak in de weidevogelkerngebieden lijkt te werken, maar moet nog sterk worden verbeterd om een opwaartse lijn te realiseren.
Hierdoor kunnen we nu al concluderen dat de doelstelling van 10.000 broedparen grutto’s in 2021 niet haalbaar is. Wel is er de mogelijkheid om te komen tot stabiele weidevogelpopulaties binnen de weidevogelkerngebieden. Deze kunnen fungeren als brongebieden om op termijn hier vanuit te kunnen groeien tot 10.000 broedparen grutto’s. Het verbeteren van de kuikenoverleving is hierbij essentieel. Daarom wordt vol ingezet op predatiebeheer, optimalisatie beheer en inrichting, zorgplicht, duurzaam behoud weidevogelparels, en het behoud van weidevogels in het gangbare boerenland. Het aantal broedparen grutto’s in 2020 was circa 6700.
In de Startnotitie Weidevogels zijn de kaders geschetst voor het opstellen van het weidevogelbeleid voor de periode 2021-2030. Het nieuwe beleid richt zich met name op het verbeteren, verfijnen en het uitbreiden van de koers die wij als Provincie hebben ingeslagen met de Nota Weidevogels 2014-2020. Het uitganspunt van de Startnotitie 2021-2030 is de neergaande lijn van de weidevogels om te buigen naar een stijgende lijn.
Eind 2020 zijn twee LIFE IP aanvragen, All4Biodiversity en GrassBirdHabitats, gehonoreerd door de Europese Commissie met als doel het versterken van de weidevogelkerngebieden. De projecten dragen tevens bij aan opgaven op het gebied van veenweide, landbouw, biodiversiteit en Natuur (NNN). In kader van het LIFE project GrassBirdHabitats is in januari 2021 een aanvullende Horizon 2020 aanvraag gedaan en is een aanvullende LIFE biodiversity aanvraag voor deze zomer in voorbereiding. De Evaluatie Nota Weidevogels en de Startnotitie Weidevogels zijn op 21 april in Provinciale Staten behandeld.

Natuurnetwerk Nederland
Er lopen diverse onderhandelingen, maar omdat dit een minnelijk traject betreft is het onzeker of deze onderhandelingen tot een aankoop komen en zo ja wanneer. De 175 hectare is gebaseerd op een lineare programmering. De inschatting is dat er dit jaar niet zoveel hectares worden verworven, onder andere doordat door de corona onderhandelingen stil liggen en het “laaghangend fruit” inmiddels is aangekocht.

Ganzen
De indicator voor ganzenschade is op groen gezet, maar eigenlijk hebben we hier nu nog geen zicht op (zie toelichting punt 5 bij de gewenste resultaten).

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Stikstof 11 gebiedsanalyses per stikstofgevoelig N 2000 gebied 100%
Gereed komen plan van aanpak gebiedsgerichte aanpak stikstof Gereed
Start uitvoering gebiedsgerichte aanpak 3 van de 11 gebieden

Gewenste resultaten

Beleid

Verwacht je dat aan eind 2021 de besluitvorming verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Tijd

Verwacht je dat eind 2021 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2021 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Geld

Op beleidsveldniveau: verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van de gewenste resultaten? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2021 de gewenste resultaten van dit beleidsveld te realiseren?

  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht
  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt een onderbesteding verwacht
  • Geld vormt wel een belemmerende factor en/of er wordt een overbesteding verwacht
  Beleid Tijd Geld
Landschap en ruimtelijke kwaliteit
1 We komen, via de inzet van het ruimtelijk kwaliteitsteam, in overleg met partijen, gezamenlijk tot goede oplossingen voor het landelijk gebied. Hierbij maken wij gebruik van werkwijzen zoals De Nije Pleats en de Sinnetafel.
2 We stellen een Startnotitie Omgevingsprogramma Landschap op om onze rol en inzet voor het Friese landschap te bepalen. Bij de voorbereiding van deze startnotitie betrekken we de partijen in het landelijk gebied.
3 Via Panorama2028/DeUitkijkers vergroten we de maatschappelijke aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en het Friese landschap door ontwerpend onderzoek.
4 We subsidiëren de Nationale Landschappen (Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif) en Landschapsbeheer Fryslân (LBF) met als doel behoud, beheer en ontwikkeling van de landschappen. Per 1-1-2021 is LBF bestuurlijk gefuseerd met It Fryske Gea (IFG) waarbij er inhoudelijk en organisatorisch intensief wordt samengewerkt.
5 Via cofinanciering van het Europese programma POP, onderdeel agrarisch natuur- en landschapsherstel, subsidiëren wij projecten voor het herstel van landschap en natuur in de klei- en veengebieden van Fryslân. De agrarische collectieven voeren samen met Landschapsbeheer Fryslân deze projecten uit en zijn voornemens drie gezamenlijk koepelprojecten te realiseren.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Landschap en ruimtelijke kwaliteit
Samenwerking tbv ruimtelijke kwaliteit via Sinnetafels Aantal tafels 6
Advies ruimtelijke kwaliteit Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover het ruimtelijke kwaliteitsteam advisering heeft gedaan. 100%
Aantal grote gemeentelijke projecten waarover wordt geadviseerd 20
Landschapsherstel (POP) Aantal landschapsherstel projecten in het kader van POP. 3

Tweede bestuursrapportage

Gewenste resultaten

Beleid

Verwacht je dat aan eind 2021 de besluitvorming verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Tijd

Verwacht je dat eind 2021 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2021 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Geld

Op beleidsveldniveau: verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van de gewenste resultaten? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2021 de gewenste resultaten van dit beleidsveld te realiseren?

  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht
  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt een onderbesteding verwacht
  • Geld vormt wel een belemmerende factor en/of er wordt een overbesteding verwacht
  Beleid Tijd Geld
Natuur
1 Een vastgesteld biodiversiteitsherstelprogramma, dat met onze stakeholders tot stand is gekomen.
2 De stikstofdepositie daalt in de 11 stikstofgevoelige natuurgebieden. De te bereiken doelstelling hierin wordt nog in 2020 uitgewerkt, zo ook de werkwijze.
3 Een vastgestelde nota Beheer en Schadebestrijding.
4 Een vastgestelde aanpak voor invasieve exoten.
5 Ganzenschade 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande twee jaren.
6 Samen met betrokken partijen stellen we een eindevaluatie en een nieuwe weidevogelnota op.
7 Een strategische nota grond natuuropgave.
8 Het verlengen van het Natura2000 beheerplan Deelen.

Toelichting:

2. De verwachting is dat op dit moment de stikstofdepositie in de 11 stikstofgevoelige natuurgebieden nog niet of nauwelijks daalt. De maatregelen waaraan nu gewerkt wordt, zoals bijvoorbeeld de opkoopregeling, zijn nog niet afgerond. Zolang de bedrijven niet zijn aangekocht, zal de stikstofdepositie nog niet afnemen. Daarnaast blijkt dat de stikstofuitstoot van de landbouw in 2020 met ongeveer 3 procent is toegenomen, in plaats van afgenomen. De eerste indicatie is dat we in 2021 wel een lichte daling van de emissies zien, met name door de afname van het aantal koeien ten gevolge van de fosfaatregelgeving.

De Wet stikstofreductie en natuurverbetering (Wsn) is ingegaan op 1 juli 2021. De reductiedoelstelling is in de Wsn geformuleerd en betreft een emissiereductie van 26% in 2030 op nationaal niveau. Dit correspondeert met de doelstelling dat 50% van het areaal van stikstofgevoelige habitats in Natura 2000-gebieden aan de norm (kritische depositiewaarde) voldoet. Deze reductiedoelstellingen zijn nog gebaseerd op nationale gemiddelden. De verwachting is dat in Q3 en Q4 van 2021, in overleg tussen rijk en provincies, de doelstellingen per provincie worden vastgesteld. Dan zullen ook de rijksmaatregelen en -middelen beschikbaar moeten zijn om de doelstellingen te realiseren. Dit ontbreekt op dit moment grotendeels, en verhindert de uitwerking van een uitvoeringsprogramma. Gelet op de huidige ontwikkelingen is de verwachting dat de huidige doelstellingen worden aangescherpt en er substantieel meer middelen beschikbaar komen.

Begin juli 2021 is er vooruitlopend op het uitvoeringsprogramma, de voortgangsrapportage ‘op weg naar een uitvoeringsprogramma’ gedeeld met Provinciale Staten. Het gaat om een uitgebreide en gedetailleerde rapportage met concrete uitvoeringstappen. Met de voortgangsrapportage is een belangrijk stap gezet in de verdere analyse van de stikstofuitstoot. Aan de hand van nationale en regionale gegevens is de uitstoot van ammoniak en stikstofoxides in Fryslân in kaart gebracht (locatie en hoeveelheid). Hiermee kan gericht en effectief beleid gemaakt worden om de stikstofuitstoot in Fryslân te reduceren.

4. Op dit moment wordt gewerkt aan een startnotitie voor een Beleidsnota Invasieve exoten. Deze startnotitie zal op 15 december aan PS worden voorgelegd. Vaststelling van de beleidsnota zelf is voorzien eind 2022.

5. Over dit beleidsdoel is momenteel nog geen uitspraak te doen. Wij hebben nog geen (voorlopige) schadecijfers van BIJ12 ontvangen. Deze komen over het algemeen in september beschikbaar.

7. De strategische nota grond wordt in februari 2022 in PS besproken.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Natuur
Weidevogels Aantal gruttobroedparen 10.000
Natuurnetwerk Nederland Hectares verworven (1e getal is de doelwaarde in 2021 op basis de programmering, 2e getal is het realistische getal, uitgaande van scenario 5B) 175 / 85
Hectares ingericht 65
Hectares verkocht 150
Hectares in beheer 64.485
Waarvan nieuwe hectares in beheer 1.600
Natura 2000 1e beheerplanperiode Percentage totaal afgeronde maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 258 maatregelen (60%)
Waarvan het percentage afgeronde stikstofgevoelige maatregelen, 1e getal is het totaal aantal maatregelen, dat binnen de looptijd van het N2000 beheerplan gerealiseerd moet worden (6 jaar). 77 maatregelen (70%)
Natura 2000 2e beheerplanperiode Voor te bereiden beheerplannen (waarvan vaststelling in 2022) 9 beheerplannen
Ganzen Gewasschade in kg droge stof 5-10% lager dan het gemiddelde van de voorgaande 2 jaren

Toelichting:

Natuurnetwerk Nederland: M.b.t. verwerving is de inschatting dat de doelwaarde verwerving wordt gehaald. Met name door de openstelling van de SKNL. Dit jaar kan dit nog op basis van de oude regeling (85% afwaardering). Volgend jaar wordt de afwaardering gebaseerd op twee taxaties. M.b.t. de verkoop is de inschatting dat het dit jaar gaat lukken om ingerichte natuurgrond te verkopen. Omdat we hiervoor ook afhankelijk zijn van derden is er altijd een onzekerheid of dit gaat lukken.

Natura 2000 2e beheerplanperiode: Er is gestart met het opstellen van de evaluatiedocumenten. Deze zijn begin 2022 gereed. Overigens wordt wel onderzocht of de beheerplannen worden verlengd. Hierover neemt GS dit najaar een besluit.

Ganzen

Over deze doelwaarde is momenteel nog geen uitspraak te doen. Wij hebben nog geen (voorlopige) schadecijfers van BIJ12 ontvangen. Deze komen over het algemeen in september beschikbaar.

Weidevogels  Uit de eindevaluatie van de provinciale ‘Nota Weidevogels 2014 — 2020 komt naar voren dat de weidevogelpopulaties nog steeds afnemen. Het is niet gelukt de achteruitgang van de gidssoort grutto te stoppen en om te buigen naar een stijgende lijn. Wel zien we dat in de weidevogelkerngebieden (gebieden met beheer) de achteruitgang minder hard gaat dan in het landelijke gebied. Er wordt bij de 2e Berap € 200.000,- doorgeschoven naar 2022. Dit betreft de middelen voor de Openstelling Tijdelijke Subsidieregeling Weidevogelbeheer van september/oktober 2021. De uitvoering en betaling van de subsidies zal namelijk voor een groot deel begin 2022 plaatsvinden.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Stikstof 11 gebiedsanalyses per stikstofgevoelig N 2000 gebied 100%
Gereed komen plan van aanpak gebiedsgerichte aanpak stikstof Gereed
Start uitvoering gebiedsgerichte aanpak 3 van de 11 gebieden

Toelichting:

De uitvoering van de gebiedsgerichte aanpak in drie gebieden zal naar verwachting niet meer dit jaar starten. Om te starten in meerdere gebieden zijn er aanvullende middelen en maatregelen van het rijk nodig, evenals de doelstellingen per gebied. Hierover komt naar verwachting later dit jaar meer duidelijkheid en de uitwerking ervan zal worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma. De verkenningsfase van de gebiedsgerichte aanpak is wel gestart (juli 2021) en op dit moment worden verkennende gesprekken gevoerd in een aantal gebieden. Ondertussen wordt er gewerkt aan een plan van aanpak gebiedsgerichte aanpak. De hoofdlijnen hiervan zijn opgenomen in de voortgangsrapportage die in juli 2021 met PS is gedeeld.

Gewenste resultaten

Beleid

Verwacht je dat aan eind 2021 de besluitvorming verlopen is volgens de inhoudelijke afspraken in het onderliggende document waarin het beleid is vastgesteld (beleidsnota, etc.)?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Tijd

Verwacht je dat eind 2021 het gewenste resultaat is gerealiseerd? Of, als de einddatum voor de realisatie verder in de tijd ligt: Verwacht je dat je eind 2021 op schema ligt om het gewenste resultaat te realiseren binnen de afgesproken termijn?

  • Ja, dit gaat zeker lukken
  • Niet zeker of dit gaat lukken
  • Nee, dit gaat niet lukken

Geld

Op beleidsveldniveau: verwacht je dat geld een belemmerende factor is voor het behalen van de gewenste resultaten? Of verwacht je dat het beschikbare budget toereikend is om in 2021 de gewenste resultaten van dit beleidsveld te realiseren?

  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt geen onder- of overbesteding verwacht
  • Geld vormt geen belemmerende factor: er wordt een onderbesteding verwacht
  • Geld vormt wel een belemmerende factor en/of er wordt een overbesteding verwacht
  Beleid Tijd Geld
Landschap en ruimtelijke kwaliteit
1 We komen, via de inzet van het ruimtelijk kwaliteitsteam, in overleg met partijen, gezamenlijk tot goede oplossingen voor het landelijk gebied. Hierbij maken wij gebruik van werkwijzen zoals De Nije Pleats en de Sinnetafel.
2 We stellen een Startnotitie Omgevingsprogramma Landschap op om onze rol en inzet voor het Friese landschap te bepalen. Bij de voorbereiding van deze startnotitie betrekken we de partijen in het landelijk gebied.
3 Via Panorama2028/DeUitkijkers vergroten we de maatschappelijke aandacht voor ruimtelijke kwaliteit en het Friese landschap door ontwerpend onderzoek.
4 We subsidiëren de Nationale Landschappen (Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif) en Landschapsbeheer Fryslân (LBF) met als doel behoud, beheer en ontwikkeling van de landschappen. Per 1-1-2021 is LBF bestuurlijk gefuseerd met It Fryske Gea (IFG) waarbij er inhoudelijk en organisatorisch intensief wordt samengewerkt.
5 Via cofinanciering van het Europese programma POP, onderdeel agrarisch natuur- en landschapsherstel, subsidiëren wij projecten voor het herstel van landschap en natuur in de klei- en veengebieden van Fryslân. De agrarische collectieven voeren samen met Landschapsbeheer Fryslân deze projecten uit en zijn voornemens drie gezamenlijk koepelprojecten te realiseren.

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Prognose 2021
Landschap en ruimtelijke kwaliteit
Samenwerking tbv ruimtelijke kwaliteit via Sinnetafels Aantal tafels 6
Advies ruimtelijke kwaliteit Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover het ruimtelijke kwaliteitsteam advisering heeft gedaan. 100%
Aantal grote gemeentelijke projecten waarover wordt geadviseerd 20
Landschapsherstel (POP) Aantal landschapsherstel projecten in het kader van POP. 3

Toelichting:

De komst van nieuw beleid in de vorm van de Zonneladder (waardoor zonnevelden op landbouwgronden worden ontmoedigd) is mogelijk de reden dat initiatiefnemers minder snel aan een sinnetafel toekomen. De samenwerking t.b.v. ruimtelijke kwaliteit met gemeenten en initiatiefnemers vindt wel plaats en wordt gefaciliteerd door het Sinneteam.

Jaarstukken

Natuur

Wat wilden we bereiken?

Wij blijven de mooiste provincie van Nederland met een fraai en vitaal platteland en dynamische natuurgebieden. Hierbij speelt onder andere het herstel van de biodiversiteit. We voldoen aan de afspraken zoals we die in het kader van het Natuurpact gemaakt hebben.

Programma natuur
De provincies en het Rijk hebben als onderdeel van de structurele aanpak stikstof afgesproken om een gezamenlijk Programma Natuur op te stellen met een daarbij behorende actualisatie van het Natuurpact. Belangrijke hoofdlijn van het Programma Natuur is om condities te realiseren voor een gunstige staat van instandhouding (Svl) van alle soorten en habitats onder de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR). Hiermee wordt gestreefd, in samenhang met de andere maatregelen in de structurele aanpak stikstof, om aan de eisen te voldoen die de VHR stelt. Voor 2030 verwacht het Rijk met de te nemen maatregelen 70% doelrealisatie te behalen met specifiek aandacht voor stikstofgevoelige natuur. De inzet richt zich vooral op maatregelen in en rond beschermde natuurgebieden (Natura 2000 en het Natuurnetwerk Nederland). De uitwerking van deze hoofdlijn vindt plaats in een uitvoeringsprogramma als aanvulling op het bestaande natuurpact.

Naast het uitvoeringprogramma werken Rijk en provincies aan een agenda ‘natuurinclusief’ waarin voor de langere termijn de ambities en kansen voor een natuurinclusieve samenleving in beeld worden gebracht, met versterkte aandacht voor de natuur in onze nabije omgeving, zowel binnen als buiten natuurgebieden.

Natuurontwikkeling en -beheer
De provincie streeft naar een kwalitatief goed, effectief en vernieuwend (agrarisch) natuurbeheer. Wij voeren de regie op het natuurbeheer binnen en buiten het Natuurnetwerk (NNN). Op 10 juli 2019 hebben Provinciale Staten besloten om voor de natuurontwikkeling scenario 5b, Natuer mei de Mienskip (binnen bestaand budget) verder uit te werken door het uitvoeren van 3 pilots en in 2021 een definitieve scenariokeuze te maken. De voortgang van de natuurontwikkeling wordt in de paragraaf ‘Grote projecten’ beschreven. Ook voeren we de herstelmaatregelen uit de N2000 beheerplannen uit.

Soortenbeleid
Wat betreft het soortenbeleid werken we samen met de Olterterppartners aan de evaluatie en actualisatie van het weidevogelbeleid. Hierbij worden uitgangspunten van het Grutto Aanvalsplan en het plan Fryslȃn Greidefûgellȃn betrokken. Op 6 maart 2020 zijn twee LIFE IP aanvragen gedaan voor Europese cofinanciering voor het versterken van de weidevogelkerngebieden en een integrale gebiedsgerichte aanpak. Daarnaast blijven we op het gebied van faunabeheer met betrokken partijen werken aan een balans tussen beschermen en beheren. 

Nationale parken
De provinsje Fryslân ondersteunt de Friese Nationale Parken Schiermonnikoog en de Alde Feanen middels een financiële bijdrage en het voeren van het secretariaat. Groningen en Drenthe voeren het secretariaat van Lauwersmeer en Drents Friese Wold. De provinsje Fryslân levert daarnaast een financiële bijdrage aan deze laatstgenoemde Nationale Parken.

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken?

Prestatie indicatoren

Onderwerp Indicator Doelwaarde 2021 Realisatie 2021
Samenwerking tbv ruimtelijke kwaliteit via Sinnetafels Aantal tafels 6 6
Advies ruimtelijke kwaliteit Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover het ruimtelijke kwaliteitsteam advisering heeft gedaan. 100% 100%
Advies ruimtelijke kwaliteit Aantal grote gemeentelijke projecten waarover wordt geadviseerd 20 <20
Landschapsherstel (POP) Aantal landschapsherstel projecten in het kader van POP. 3 3

Toelichting:

Samenwerking tbv ruimtelijke kwaliteit via Sinnetafels
Het aantal Sinnetafels (initiatieven die gaan over zonne-energie) hebben we niet gehaald. Sinnetafels zijn echter vergelijkbaar met de Omgevingstafels die gemeenten organiseren. Wij hebben aan een aantal omgevingstafels deelgenomen. Alhoewel we dus niet het aantal van 6 Sinnetafels hebben gehaald, zijn er diverse andere Omgevingstafels waar we het aspect van ruimtelijke kwaliteit hebben ingebracht.

Advies ruimtelijke kwaliteit
Onder de grote gemeentelijke projecten verstaan we de uniekere en grotere projecten, initiatieven die veelal buiten bestaand stedelijk gebied liggen of in gebieden met beschermde waarden (bijvoorbeeld een beschermd dorpsgezicht) bezitten. Dit gaat bijvoorbeeld over zonnevelden, substantiële uitbreidingen of ontwikkelingen van (dag)recreatieterreinen en bijzondere bebouwing.

Hebben we de gewenste resultaten bereikt?

Bekijk uitgebreide tabel

  • Exploitatie - Bedragen x € 1.000,-
  • Lasten
  • Structurele budgetten
  • Tijdelijke budgetten
  • Reserves
  • Overlopende passiva
  • Totaal lasten
  • Baten
  • Structurele budgetten
  • Reserves
  • Overlopende passiva
  • Totaal baten
  • Saldo van lasten en baten
  • Mutatie reserves
  • Mutatie tijdelijke budgetten
  • Resultaat van lasten en baten
  • Realisatie 2020
  • 10.414
  • 4.823
  • 40.587
  • 1.668
  • 57.492
  • 351
  • 3.593
  • 1.461
  • 5.405
  • 52.087
  • 1.381
  • -54
  • 53.414
  • Begroting 2021 na wijziging
  • 10.492
  • 4.210
  • 75.266
  • 2.671
  • 92.638
  • 220
  • 19.414
  • 2.671
  • 22.304
  • 70.334
  • -11.652
  • -697
  • 57.985
  • Rekening 2021
  • 10.371
  • 4.094
  • 39.344
  • 1.879
  • 55.689
  • 229
  • 5.190
  • 1.879
  • 7.298
  • 48.391
  • 10.047
  • -637
  • 57.801
  • Saldo begroting en rekening
  • 120
  • 116
  • 35.922
  • 792
  • 36.950
  • -8
  • 14.223
  • 792
  • 15.007
  • 21.943
  • -21.699
  • -60
  • 184

Toelichting:

Per saldo is er een onderschrijding van € 184.000, – op dit beleidsveld.

Structurele budgetten
De lagere lasten van € 120.000, – komen uit verschillende kleine onder-  en overbestedingen waaronder een onderbesteding op het budget voor Weidevogels van € 53.000. Dit is ontstaan doordat een aantal projecten, waaronder onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en Van Hall Larenstein (VHL) zijn gerealiseerd in 2021. De subsidieaanvraag voor de RUG is niet gelukt omdat de gedeputeerden die verantwoordelijk zijn voor de weidevogels, geen overleg hebben kunnen hebben over de kostenverdeling tussen de provincies. Omdat de subsidieaanvraag voor VHL pas in november compleet was, kon het provinciale deel van het project niet zoals gepland stond starten in september.

Tijdelijke budgetten
De lagere lasten van € 116.000,- betreffen voor € 60.200, – verplichtingen die in latere jaren tot besteding komen. Via de mutatie tijdelijke budgetten blijven deze budgetten beschikbaar voor besteding in 2022. Verder betreft het vrijval van € 40.000, – op het budget Biodiversiteit. Ondanks dat er bij de 2e berap 2021 middelen door zijn geschoven is niet alles tot besteding gekomen. Dit komt doordat er voor dit thema wordt samengewerkt met verschillende externe partners, de benodigde afstemming heeft ertoe geleidt dat een aantal initiatieven niet tijdig in 2021 zijn gestart.

Reserves
Aan de lastenkant is het saldo van de onderbesteding van de reserves € 35,6 mln.
Dit betreft een onderbesteding op de onderwerpen Natuurpact (€ 26,4 mln.), Aankopen Natuur- en Landschapsherstel (€ 2,6 mln.), de bijdrage LIFE Grassbirds Habbitats (Breed Cofinancieringsbudget P4 van €1,4 mln.) en POP3 Uitvoeringskosten (€ 2 mln.). Daarnaast is er een onderbesteding op de onderwerpen De Nieuwe Afsluitdijk – Vismigratierivier voor
€ 3,1 mln.

Aan de baten kant is er € 14,2 mln. minder gerealiseerd dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door de onderwerpen De Nieuwe Afsluitdijk – Vismigratierivier (€ 14,7 mln. minder gerealiseerd) en door het Natuurpact (€ 0,5 mln. meer gerealiseerd).
De verklaring van deze afwijkingen aan de lasten en de batenkant wordt gegeven in de paragraaf Grote projecten.

Het verschil bij de Natuurpactmiddelen betreft met name de openstelling van de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) voor een bedrag van € 19,8 mln. De beschikkingen zijn met opschortende voorwaarden uitgegeven (€ 10,7 mln.), de realisatie hiervan is in 2022. Daarnaast blijft de verwerving en inrichting achter (€ 2,5 mln.). Voor het onderwerp overige soorten is het beleid nog niet vastgesteld waardoor de uitvoering later plaatsvindt (€ 0,8 mln.). De N2000-projecten zijn nog niet volledig tot uitvoering gekomen. Bij de 2e berap 2021 waren deze punten nog onzeker en daarom is op de begroting op dat moment niet aangepast. Op 24 november is Provinciale Staten hierover geïnformeerd.
Het project LIFE Grassbirds Habbitats zit in de opstartfase en er zijn in 2021 nog geen uitgaven gedaan.

Overlopende passiva
Per saldo zijn er op deze post lagere lasten van € 792.000,-
Dit betreft lagere lasten voor de OP POP3 Fluessen en Morra van € 403.600,- vanwege vertraging in de uitvoering omdat het gunnen van de bestekken meer tijd heeft gekost dan van te voren is ingeschat.
De OP Programma Natuur € 799.500,- is in 2021 gestart en in deze opstartfase zijn nog geen projecten tot besteding gekomen. De verwachting was dat er enkele maatregelingen opgestart zouden worden in 2021, dat is niet gelukt. De opstartfase heeft meer tijd gekost dan gedacht. De eerste maatregelingen worden nu uitgevoerd in 2022.
Bij de afrekening van OP POP3 plaggen watercrassula Terschelling bleek € 163.300,- niet declarabel, het bedrag is verrekend met het Natura 2000 budget.
Daarnaast zijn er hogere lasten bij OP Regiodeal Zuidoost Friesland, € 713.200,-. Deze specifieke uitkering levert een bijdrage aan het grotere project gebiedsontwikkeling Beekdal Linde/Koningsdiep en Alde Feanen. Op basis van de uitvoering wordt bepaald welk deel ten lasten van de specifieke uitkering gebracht kan worden. De uitgave was echter nog niet begroot.

  • Bedragen x € 1.000,-
  • Lasten
  • Structurele budgetten
  • Tijdelijke budgetten
  • Reserves
  • Overlopende Passiva
  • Totaal lasten
  • Baten
  • Structurele budgetten
  • Reserves
  • Overlopende Passiva
  • Totaal baten
  • Saldo van lasten en baten
  • GS budgetautorisatie
  • Beheersgelden EHS
  • Beheersgelden gronden infraprojecten
  • Beheersvergoedingen binnen EHS
  • BFVW Bond van Friese Vogelwachten
  • Groene wetten
  • Implementatie beleid landelijk gebied
  • IPO bijdrage
  • It Fryske Gea
  • It Fryske Gea toezicht Friese IJsselmeerkust
  • IVN consulentschap Fryslan
  • LBF Basisorganisatie
  • Nationaal landschap
  • Nationale parken basisfinanciering
  • Natuurnota werkplannen adviezen natuurmonitoring
  • Onderhoudsbudget Wolvetinte
  • Proceskosten algemeen
  • Wadlopen provinciale bijdrage
  • Weidevogels
  • Wet Natuurbescherming
  • Bestuurlijke fusie Landschapsbeheer Friesland en It Fryske Gea
  • Biodiversiteit
  • Faunabeheereenheid budgetsubsidie
  • Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen
  • Insectennetwerk
  • Nog te verdelen FYLG middelen
  • Procesmiddelen NP Drents Friese Wold
  • Projectgroep preventie wolvenschade Fryslan
  • Reparatie rente en aflossing convenantsleningen Groenfonds
  • Uitvoering werkplan weidevogels
  • Vergroenen schoolpleinen
  • Weidevogelbeheer
  • Weidevogellandschappen
  • Aankopen natuur en landschapsherstel
  • All4 Biodiversity
  • De Nieuwe Afsluitdijk
  • Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen
  • Grassbird Habbitats
  • Investeringskader Waddengebied projecten
  • IPO kassiersfunctie
  • Natuurpact 2014
  • POP 3 Uitvoeringskosten
  • Waddenfonds projecten
  • All4 Biodiversity
  • Digibeter 2019 duinen en kwelders
  • Grassbird Habbitats
  • Life Alde Feanen N2000
  • Natuurpact 2014
  • Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
  • POP3 ANLB Leefgebied water
  • Programma Natuur
  • Regiodeal
  • Wadlopen
  • Weidevogelcompensatie
  • Groene wetten
  • Vergunningen waddenzee
  • Wet Natuurbescherming
  • All4 Biodiversity
  • De Nieuwe Afsluitdijk
  • Natuurpact 2014
  • POP 3 Uitvoeringskosten
  • All4 Biodiversity
  • Digibeter 2019 duinen en kwelders
  • Grassbird Habbitats
  • Life Alde Feanen N2000
  • Natuurpact 2014
  • Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
  • POP3 ANLB Leefgebied water
  • Programma Natuur
  • Regiodeal
  • Wadlopen
  • Weidevogelcompensatie
  • Realisatie 2020
  • 66
  • 0
  • 7.583
  • 97
  • 304
  • 0
  • 138
  • 834
  • 310
  • 188
  • 258
  • 107
  • 215
  • 43
  • 3
  • 0
  • 43
  • 227
  • 0
  • 10.414
  • 582
  • 395
  • 293
  • 860
  • 89
  • 61
  • 0
  • 0
  • 1.305
  • 584
  • 0
  • 427
  • 228
  • 4.823
  • 133
  • 0
  • 4.165
  • -224
  • 0
  • 861
  • 0
  • 33.601
  • 1.623
  • 428
  • 40.587
  • 0
  • 149
  • 0
  • 632
  • 265
  • -7
  • 235
  • 0
  • 0
  • 258
  • 136
  • 1.668
  • 57.492
  • -1
  • 40
  • 312
  • 351
  • 0
  • 1.317
  • 2.195
  • 80
  • 3.593
  • 0
  • -57
  • 0
  • 632
  • 265
  • -7
  • 235
  • 0
  • 0
  • 258
  • 136
  • 1.461
  • 5.405
  • 52.087
  • Begroting 2021
  • 0
  • 24
  • 7.786
  • 99
  • 301
  • 0
  • 145
  • 853
  • 167
  • 193
  • 264
  • 110
  • 220
  • 43
  • 6
  • 14
  • 37
  • 230
  • 0
  • 10.492
  • 0
  • 271
  • 300
  • 1.000
  • 0
  • 0
  • 150
  • 33
  • 1.305
  • 951
  • 0
  • 200
  • 0
  • 4.210
  • 2.794
  • 270
  • 4.570
  • 224
  • 1.400
  • 650
  • 134
  • 61.216
  • 4.008
  • 0
  • 75.266
  • 30
  • 0
  • 100
  • 0
  • 544
  • 208
  • 167
  • 1.509
  • 0
  • 114
  • 0
  • 2.671
  • 92.638
  • 0
  • 15
  • 205
  • 220
  • 70
  • 16.163
  • 3.154
  • 27
  • 19.414
  • 30
  • 0
  • 100
  • 0
  • 544
  • 208
  • 167
  • 1.509
  • 0
  • 114
  • 0
  • 2.671
  • 22.304
  • 70.334
  • Besteding 2021
  • 94
  • 0
  • 7.691
  • 98
  • 282
  • 0
  • 144
  • 853
  • 155
  • 193
  • 264
  • 103
  • 220
  • 45
  • 2
  • 14
  • 37
  • 177
  • 0
  • 10.371
  • 0
  • 181
  • 300
  • 1.001
  • 0
  • 0
  • 150
  • 17
  • 1.305
  • 967
  • 0
  • 174
  • 0
  • 4.094
  • 235
  • 0
  • 1.449
  • 224
  • 0
  • 460
  • 134
  • 34.844
  • 1.998
  • 0
  • 39.344
  • 15
  • 0
  • 78
  • 0
  • -23
  • 1
  • 161
  • 699
  • 713
  • 110
  • 125
  • 1.879
  • 55.689
  • 0
  • 14
  • 215
  • 229
  • 70
  • 1.412
  • 3.681
  • 27
  • 5.190
  • 15
  • 0
  • 78
  • 0
  • -23
  • 1
  • 161
  • 699
  • 713
  • 110
  • 125
  • 1.879
  • 7.298
  • 48.391
  • Saldo 2021
  • -94
  • 24
  • 94
  • 1
  • 19
  • 0
  • 1
  • 0
  • 12
  • 0
  • 0
  • 7
  • 0
  • -1
  • 4
  • 1
  • 0
  • 53
  • 0
  • 120
  • 0
  • 90
  • 0
  • -1
  • 0
  • 0
  • 0
  • 16
  • 0
  • -15
  • 0
  • 26
  • 0
  • 116
  • 2.559
  • 270
  • 3.121
  • 0
  • 1.400
  • 190
  • 0
  • 26.371
  • 2.010
  • 0
  • 35.922
  • 15
  • 0
  • 22
  • 0
  • 567
  • 206
  • 5
  • 809
  • -713
  • 5
  • -125
  • 792
  • 36.950
  • 0
  • 2
  • -10
  • -8
  • 0
  • 14.751
  • -528
  • 0
  • 14.223
  • 15
  • 0
  • 22
  • 0
  • 567
  • 206
  • 5
  • 809
  • -713
  • 5
  • -125
  • 792
  • 15.007
  • 21.943

Stikstof

Wat wilden we bereiken?

De Raad van State heeft in mei 2019 een uitspraak gedaan waardoor vergunningverlening in het kader van de PAS niet meer mogelijk was. Hierdoor kunnen projecten op het gebied van bouw, infrastructuur, uitbreiding van agrarische bedrijven, etc. deels niet meer uitgevoerd worden. Er ligt een fikse opgave om de stikstofdepositie te verlagen zodat maatschappelijke en economische ontwikkeling in Fryslân doorgang kan vinden, vergunningen juridisch houdbaar zijn en gewerkt wordt aan natuurbehoud en -herstel.

Het programma stikstof werkt aan een aanpak voor houdbare vergunningen en verlaging van de stikstofdepositie in de N2000 gebieden in nauwe samenwerking met de andere provincies en het ministerie van LNV. De middelen voor deze aanpak zullen door het Rijk beschikbaar worden gesteld en zijn rand voorwaardelijk voor een succesvol programma. Vanuit onze provinciale rol stemmen we steeds zorgvuldig af met onze dialoogpartners (o.a. landbouw, bouw, natuurorganisaties en industrie) om zorg te dragen voor een zo breed mogelijk draagvlak voor de te kiezen aanpak. De gebiedsgerichte aanpak zal hierbij -met name rondom de N2000 gebieden- een centrale positie innemen.

Wij verwachten de problemen in de vergunningverlening in 2021 voor een deel op te lossen en in de dialoogsessies met onze partners tot een gedragen aanpak te komen en eerste stappen in de uitvoering te zetten.
Binnen deze aanpak zal er specifiek aandacht zijn voor het behoud en waar mogelijk versterken van de zuivelketen.

Landschapsbeleid en ruimtelijke kwaliteit

Wat wilden we bereiken?

Wij zorgen ervoor dat Fryslân mooi blijft. Hierbij werken wij samen met gemeenten, Wetterskip, experts, belangengroeperingen en boeren en burgers. We gebruiken daarbij nieuwe werkwijzen zoals De Nije Pleats en de Sinnetafels.  We werken vanuit de Omgevingsvisie De Romte diele  aan onze opgaven en houden de basis op orde. Onze opgave voor het landschap leggen we vast in een Startnotitie Omgevingsprogramma Landschap.

In het landelijk gebied vergen voedselproductie, natuur, water, wonen, de productie van duurzame energie, het landschap aanpassen bij de klimaatverandering en recreatie steeds meer aandacht en ruimte. Daarnaast verandert het landschap ook sluipenderwijs door vele kleine ingrepen. Wij streven naar herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten, zoals vastgelegd in de structuurvisie Grutsk op ‘e Romte, versterken en het draagvlak voor het Friese landschap vergroten. Om dit draagvlak voor ons landschap nog extra kracht bij te zetten willen wij in 2023 samen met de partners een Friese Landschapstriënnale organiseren.

Naast de kwaliteit van het Friese landschap willen we ook de kwaliteit van de ruimtelijke omgeving verhogen. Onze inzet ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit van Fryslân is gericht op een verantwoorde inpassing van nieuwe economische ontwikkelingen en het mooi houden van onze provincie. Op die manier geven we uitvoering aan onze omgevingsvisie en de structuurvisie Grutsk op ‘e Romte. Onze rol verandert de komende tijd van een voorschrijvende en reactief adviserende overheid naar een overheid die samen met partners zoekt naar oplossingen en die proactief adviseert en meedenkt. We gebruiken daarbij de 9 principes uit de Omgevingsvisie De Romte diele.

Hebben we de gewenste resultaten bereikt?

Wat heeft het gekost?

Print deze pagina