Toelichting:

Het energieverbruik in Fryslân is in de periode 2010 t/m 2019 met 1% gedaald. De grootste besparing (ruim 14%) is bereikt in de gebouwde omgeving. Binnen de sectoren industrie en verkeer en vervoer is juist sprake van een toename in het energieverbruik t.o.v. 2010. Het percentage duurzaam opgewekte energie is in Fryslân in 2018 gestegen van 10,9% naar 11,8%. Voor Nederland als totaal lag dit aandeel eind 2018 op 7,6%. Als we kijken naar de huidige indicatoren en cijfers lijken onze ambities om 33% duurzame energie op te wekken en 25% energie te besparen in 2030 nog ver weg, maar met de ontwikkelingen die we zien en de inzet van het hele veld van actoren gaan we ervan uit dat deze ambities nog steeds haalbaar zijn.

In november hebben wij u per brief (01810499) op de hoogte gebracht van onze heroverweging ten aanzien van de beleidsbrief Energie als gevolg van de uitvoering van het Klimaatakkoord. Wij maken daarom eerst een startnotitie en op basis daarvan leggen wij u in 2021 de beleidsbrief voor.

De kosten zijn als gevolg van de wijziging lastneming subsidies niet binnen het budget gebleven.

Toelichting:

1. De concept RES is medio juni 2020 in PS behandeld en vastgesteld. De concept RES is vervolgens door de RES Regio (op tijd) bij het Nationaal Programma aangeleverd.
2. Per 1 juni 2020 zijn de eerste onderdelen van het ‘Aanvalsplan Energiebesparing’ gepresenteerd. De rentekorting op de energiebespaarlening van SVN is per 1 augustus 2020 van kracht geworden. Met de rentekorting krijgen woningeigenaren een extra lage rente om daarmee energiebesparende maatregelen te financieren. Een ander onderdeel van het aanvalsplan energiebesparing is de investeringspremie. Die is een aanvulling voor Friese woningeigenaren op de landelijke SEEH-subsidie. Met deze maatregel worden voor woningeigenaren de kosten van energiebesparende maatregelen verlaagd. Ook in 2020 heeft het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE) projecten gefinancierd die bijdragen aan energiebesparing.
In 2020 zijn er vanuit Fryslân drie aanvragen voor het programma Proeftuin Aardgasvrije Wijken (PAW) gedaan. Het ging om aanvragen van de gemeente Leeuwarden (Oranjewijk), Gemeente Súdwest Fryslân (Heeg) en gemeente Opsterland (Wijnjewoude). Alleen deze laatste aanvraag is gehonoreerd. In Wijnjewoude wordt nu een ‘aardgasvrije’ pilot o.b.v. groen gas opgestart.
Ondanks dat Heeg niet is gehonoreerd is door de PAW, is er in het dorp toch nog steeds enthousiasme om het dorp door middel van aquathermie duurzaam te gaan verwarmen. Momenteel zoekt de stichting Warm Heeg naar mogelijkheden om het project zonder PAW-subsidie toch gefinancierd te krijgen. Hun eerste bevindingen zijn dat een deel van de kosten als koploper in een voorbeeldproject gemaakt gaan worden en dat zij deze kosten niet zelf kunnen terugverdienen. Daarom zal de warmtetransitie in Heeg vooralsnog niet zonder de financiële hulp van de (lokale) overheid gemaakt kunnen worden.
3. Het implementatieplan voor een ‘Energieneutrale en zelfvoorzienende organisatie’ is op 25 november 2020 in PS behandeld en vastgesteld.
4. Het FSFE heeft ons aangegeven niet kostenneutraal aan particulieren te kunnen lenen. Zie ook de toelichting bij de prestatie-indicatoren.
5. De Verordening Romte is in 2020 zowel voor het onderdeel wind als voor zon aangepast. De uitgangspunten uit het bestuursakkoord zijn hiermee vertaald in de Verordening.
6. De regeling van het nationale ontwikkelfonds is in 2020 niet meer opengesteld. Wel hebben we deelgenomen aan het fonds (LEEF), die door de Gemeente Heerenveen is ontwikkeld ter ondersteuning van lokale initiatieven. LEEF is een laagdrempelig alternatief voor het Programma Aardgasvrije Wijken van het Rijk, want veel Friese initiatieven zijn (nog) te kleinschalig om voor deze landelijke regeling in aanmerking te komen.

Toelichting:

Vouchers aan lokale energie initiatieven:
In de 1^e Berap van 2020 is toegelicht dat de doelwaarde 2020 niet passend bleek te zijn bij de voucherregeling en om die reden kon de doelstelling van 100 niet gehaald worden. Het maximum bedrag van een voucher is € 2.500,- van de totale pot van € 100.000,-. Dat betekent dat er maximaal 40 vouchers kunnen worden gegeven aan lokale energie initiatieven. Aangezien er 50 energiecoöperaties zijn, kan het overgrote deel gebruik maken van de voucherregeling. In totaal zijn er in 2020 negentien vouchers aan lokale energie initiatieven uitgegeven.

Onderzoek particuliere leningen FSFE:
Het Fûns Skjinne Fryske Enerzjy (FSFE) heeft o.a. als gevolg van de huidige rentestand aangegeven niet kostenneutraal aan particulieren te kunnen lenen. Mede daarom hebben wij een rentekorting op de Nationale Energiebesparingslening voor particuliere woningeigenaren opgezet. De rentekortingsregeling wordt uitgevoerd door SVN.

Aantal aanvragen ‘Asbest eraf, postcoderoos erop’:
In december 2020 waren er voldoende daken aangemeld om het einddoel van twintig PCR-installaties op evenzoveel (gesaneerde) asbestdaken te kunnen realiseren. Door wijzigingen vanuit het Rijk op de Postcoderoosregeling worden de projecten in 2021 gerealiseerd. Per 01-04-2021 gaat namelijk de opvolger van de Postcoderoosregeling in; dan pas kan er uitvoering aan de asbestsanering en zonnepanelen gegeven worden.

Aantal gesubsidieerde energiescans:
De afgelopen jaren zijn er al vele energiescans (via Museum Federatie, Doarpswurk en Sport Fryslân) gedaan. Daarom hebben wij ons dit jaar op de uitvoering van de maatregelen die uit deze scans komen gericht. De aanpak van particuliere woningen pakken we samen met gemeenten op. Dit betreft een combinatie van scans en uitvoering van de maatregelen uit de scans. In beide gevallen gaat het om meer dan honderd scans of uitvoeringsmaatregelen n.a.v. de scans. Overigens constateren wij wel dat de uitvoering van energiebesparende maatregelen stokt, vanwege de beperkte financieringsmogelijkheden van dorpshuizen en musea. Wij hebben 13 november 2020 een succesvolle aanvraag bij het Rijk ingediend voor het instellen van een provinciaal ontzorgingsprogramma maatschappelijk vastgoed. Het doel van de regeling is het ontzorgen van kleine maatschappelijk vastgoedeigenaren bij het verduurzamen van hun maatschappelijk vastgoed. De regeling loopt t/m 31 december 2023 en bedraagt circa € 2 mln.

Aantal Proeftuinen Aardgasvrijewijken:
In 2020 zijn vanuit Fryslân drie aanvragen voor een Proeftuin Aardgasvrije Wijken gedaan. Het ging om aanvragen van de gemeente Leeuwarden (Oranjewijk), Gemeente Súdwest Fryslân (Heeg) en gemeente Opsterland (Wijnjewoude). Alleen deze laatste aanvraag is gehonoreerd.

Aantal extra duurzaamheidsleningen:
Er zijn in 2020 in totaal 273 woningen verduurzaamd via onze rentekorting op de energiebespaarlening. Daarnaast zijn er 408 woningen verduurzaamd met behulp van de Friese investeringspremie, zie verder de toelichting bij resultaat 2.2.