Wat willen we bereiken?

Overeenkomstig de beleidsbrief Landbouw is het onze ambitie dat de landbouw in 2025 duurzaam en natuurinclusief is. Dat is een landbouw die grondgebonden en circulaire is, bijdraagt aan herstel van biodiversiteit, maatschappelijk draagvlak heeft en duurzaam economisch renderend.
De Agrarische sector is voor Fryslân van groot economisch belang zowel voor de werkgelegenheid en export als voor kennisontwikkeling en innovatie. De landbouw sector is als gebruiker tegelijk de belangrijkste beheerder van het landelijk gebied, bepaalt in sterke mate het aanzicht van het landschap, draagt bij aan de biodiversiteit en aan een vitaal en aantrekkelijk platteland. Omgevingskwaliteiten in een gebied bepalen mee de agrarische ontwikkelmogelijkheden voor natuurinclusief boeren.

Er doen zich ontwikkelingen voor waar de landbouw tegen aan loopt, zoals: veranderende verhoudingen op de wereldmarkt, veranderende maatschappelijke opvattingen over herkomst en kwaliteit van voedsel, Europese regelgeving: teveel aan stikstof (PAS problematiek) en nitraat (derogatie) en uitputting van de bodem, bedrijfsopvolging (vergrijzing), schade en overlast door dieren, voedselveiligheid en effecten op gezondheid
(fijnstof). Daarnaast moet de landbouw inspelen op klimaatverandering en energietransitie. Dit vraagt een transitie van de landbouw.
We willen de landbouwsector helpen om van een viersterren landbouw een vijfsterren landbouw te maken, waarbij de vijfde ster een groene ster is. Daarbij staat kwalitatieve groei voorop en willen we het spanningsveld tussen landbouw en andere maatschappelijke wensen doorbreken. Bij het zoeken naar meer kwaliteit en het doorbreken van spanningen is het van cruciaal belang dat boeren een levensvatbaar bedrijfsmodel kunnen vinden.
De provincie wil waar dat mogelijk en wenselijk is haar bijdrage leveren aan het creëren van de vernieuwing in de landbouw. Kern voor de Friese aanpak is dat de sector zelf het voortouw neemt, de kansen pakt en de duurzaamheid op het boerenerf vorm en inhoud gaat geven. De boer is de ondernemer en de baas op zijn/haar eigen erf.
De rol van de provincie om een transitie in de landbouw tot stand te brengen is relatief beperkt. De ontwikkelingen van de agrarische sector worden vooral bepaald door Europa en het rijk. Van het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid van de EU (GLB-beleid vanaf 2020) wordt verwacht dat daarin duurzaamheid, natuurinclusief en vergroening een essentiële rol zullen spelen. De rol van de provincie is vooral om vernieuwingen te faciliteren en te ondersteunen. Daarnaast ligt een belangrijke rol bij de hele keten van boeren tot consument.

Als provincie willen we de transitie van de landbouw begeleiden binnen de kaders van het klimaatakkoord, de problematiek van het terugdringen van emissies w.o. het Programma Aanpak Stikstof en de veenweideproblematiek. We willen voor Fryslân hierin een voorbeeldfunctie vervullen en ondersteunen anderen door in te zetten op aansluiting bij Europees- en Rijksbeleid, gebiedsgericht werken, kennisontwikkeling/innovatie die vraag gestuurd is en kwalitatieve groei waarbij de biodiversiteit toeneemt.

Daarnaast zullen ook activiteiten zoals de uitvoering van het natuurbeleid via Natuer mei de Mienskip en de uitvoering van het Veenweidebeleid, al dan niet via het voertuig van de regiodeal natuurinclusieve landbouw een bijdrage leveren aan de landbouwtransitie door een taskforce veenweide en een grondbank nieuwe stijl in te stellen.

Resultaten bestuursakkoord
18. De mogelijkheden voor boeren om het organische stofgehalte in de bodem te vergroten zijn verbeterd, mogelijk via een systeem met CO2-certificaten.
19. Het aandeel biologische landbouw is gegroeid.
21. Er is een integrale, met stakeholdersopgestelde, landbouwagenda.

Welke resultaten willen we in 2020 behalen?

• We stellen samen met de stakeholders een integrale landbouwagenda op
• We voeren de regiodeal Noord Nederland natuurinclusieve Landbouw uit via drie pijlers: 1. een gebiedsgerichte aanpak, 2. het ontwikkelen van instrumentarium, 3. inzet op netwerk en communicatie.
• We voeren de regiodeal NO Fryslân en Holwerd aan Zee (mee) uit.
• We leveren een geïntegreerde Friese inbreng voor het Nationaal Strategisch Plan, dat op rijksniveau opgesteld wordt als basis van de nationale invulling van het nieuwe Europese Gemeenschappelijke Landbouw Beleid (GLB) voor de periode 2022 – 2027.
• We ondersteunen en nemen deel aan de samenwerking in de noordelijke Agro agenda
• We zetten in op verbetering van de bodem (vruchtbaarheid) en ander bodembeheer, dat gebiedsgericht mee uitgevoerd kan worden.
• Openstellen van de maatregel van het POP3 programma voor de jonge boeren regeling (vanaf eind 2019).
• Dairy Valley wordt via het economisch programma ondersteund als integrale inzet op het thema Landbouw (zie voor doelen en resultaten bij 4.3 Economische structuurversterking).

Wat mag het kosten?

Onderstaande voorstellen bestuursakkoord zijn verwerkt in bovenstaande tabel.

Wat wilden we bereiken?

Conform de beleidsbrief Landbouw is het onze ambitie dat de landbouw in 2025 duurzaam en natuurinclusief is. Dat is een landbouw die grondgebonden en circulair is, bijdraagt aan herstel van biodiversiteit, maatschappelijk draagvlak heeft en duurzaam economisch renderend.

De agrarische sector is voor Fryslân van groot economisch belang zowel voor de werkgelegenheid en export als voor kennisontwikkeling en innovatie. De landbouwsector is als gebruiker tegelijk de belangrijkste beheerder van het landelijk gebied, bepaalt in sterke mate het aanzicht van het landschap, draagt bij aan de biodiversiteit en aan een vitaal en aantrekkelijk platteland. Omgevingskwaliteiten in een gebied bepalen mee de agrarische ontwikkelmogelijkheden voor natuurinclusief boeren.

Er doen zich ontwikkelingen voor waar de landbouw mee te maken heeft, zoals: veranderende verhoudingen op de wereldmarkt, veranderende maatschappelijke opvattingen over herkomst en kwaliteit van voedsel, Europese regelgeving: teveel aan stikstof (PAS problematiek) en nitraat (derogatie) en uitputting van de bodem, bedrijfsopvolging (vergrijzing), schade en overlast door dieren, voedselveiligheid en effecten op gezondheid (fijnstof). Daarnaast moet de landbouw inspelen op klimaatverandering en energietransitie. Dit vraagt een transitie van de landbouw.

We willen de landbouwsector helpen om van een viersterren landbouw een vijfsterren landbouw te maken, waarbij de vijfde ster een groene ster is. Onder andere door een toename van agrarische bedrijven die een biologisch bedrijfssysteem toepassen en/of ecosysteemdiensten leveren. Daarbij staat kwalitatieve groei voorop en willen we het spanningsveld tussen landbouw en andere maatschappelijke wensen doorbreken. Bij het zoeken naar meer kwaliteit en het doorbreken van spanningen is het van cruciaal belang dat boeren een levensvatbaar bedrijfsmodel kunnen vinden.

De provincie wil waar dat mogelijk en wenselijk is haar bijdrage leveren aan het creëren van de verduurzaming in de landbouw. Kern voor de Friese aanpak is dat de sector zelf het voortouw neemt, de kansen pakt en de duurzaamheid op het boerenerf vorm en inhoud gaat geven. De boer is de ondernemer en de baas op zijn/haar eigen erf.

De rol van de provincie om een transitie in de landbouw tot stand te brengen is relatief beperkt. De ontwikkelingen van de agrarische sector worden vooral bepaald door Europa en het rijk. Binnen het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouw Beleid (GLB) van de EU gaan duurzaamheid, natuurinclusief en vergroening een essentiële rol zullen spelen. De rol van de provincie is vooral om vernieuwingen te faciliteren en te ondersteunen. Binnen ruimtelijke ordeningsvraagstukken en gebiedsgerichte werken kan de Provincie regie nemen. Daarnaast ligt een belangrijke rol bij de hele keten van consument tot boeren.

De landbouwsector loopt tegen zijn grenzen aan. Naast de markt spelen onder meer klimaatverandering, maatschappelijke wensen en de stapeling van regels en wetten een rol. Integraal inspelen op bovenstaande ontwikkelingen/uitdagingen vraagt een transitie van de landbouw. Die transitie is een systeemverandering naar landbouw in evenwicht met de leefomgeving. De grootste uitdaging daarbij in de hele agrofood-sector is om nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen. Als provincie willen we de transitie van de landbouw faciliteren om daarmee ook bij te dragen aan het klimaatakkoord, de problematiek van het terugdringen van emissies w.o. het Programma Aanpak Stikstof en de veenweideproblematiek. We faciliteren door in te zetten op aansluiting bij Europees- en Rijksbeleid, gebiedsgericht werken, het werken in netwerken en kennisontwikkeling/innovatie die vraag gestuurd is en bijdraagt aan kwalitatieve groei. Daarnaast zullen ook activiteiten zoals de uitvoering van het natuurbeleid via Natuer mei de Mienskip en de uitvoering van het Veenweidebeleid, al dan niet via het voertuig van de regiodeal natuurinclusieve landbouw, een bijdrage leveren aan de landbouwtransitie.

Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? (doelrealisatie)

Hebben we de gewenste resultaten bereikt?

Wat heeft het gekost?