Natuur
Wat wilden we bereiken?
Wij blijven de mooiste provincie van Nederland met een fraai en vitaal platteland en dynamische natuurgebieden. Hierbij speelt onder andere het herstel van de biodiversiteit. We voldoen aan de afspraken zoals we die in het kader van het Natuurpact gemaakt hebben.
Herstel biodiversiteit
Een grote soortenrijkdom bepaalt onze kwaliteit van leven. Daarmee is biodiversiteit essentieel en ook als urgente opgave opgenomen in de Omgevingsvisie. De biodiversiteit (soortenrijkdom) staat onder druk. Het aantal insecten daalt, bijen hebben het moeilijk, de rijkdom aan planten neemt af. We investeren erin om die daling van biodiversiteit te keren.
In 2020 hebben we een startnotitie opgesteld, gezamenlijk met onze partners een uitwerking gegeven aan het herstelprogramma en voorbeeldprojecten financieel ondersteund.
Herstel van biodiversiteit willen we bereiken door het verbeteren van de kwaliteit van de leefgebieden en via het versterken van de verbinding tussen biodiversiteit en de samenleving. Daarbij hebben we ons als doel gesteld uiterlijk in 2025 de neergaande lijn van de biodiversiteit om te zetten in een opgaande lijn. Die lijn willen we voor de lange termijn vasthouden. Dit geldt voor natuurgebieden én voor het agrarisch en stedelijk gebied daarbuiten.
Natuurontwikkeling en -beheer
We willen draagvlak creëren voor het behoud en ontwikkelen van de natuurkwaliteiten. Dit door inwoners van onze provincie te betrekken bij het ontwikkelen van natuurwaarden en, waar mogelijk, recreatief medegebruik te bevorderen. We zien steeds meer kansrijke burgerinitiatieven. Daar waar mogelijk ondersteunen wij deze. Het koppelen van kansen tussen natuur en economie speelt een grote rol. De provincie streeft naar een kwalitatief goed, effectief en vernieuwend (agrarisch) natuurbeheer met lagere beheerkosten en met meer veerkracht voor de natuur. Wij voeren de regie op het natuurbeheer binnen en buiten het Natuurnetwerk (NNN), voorheen werd dit de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) genoemd.
Een groot deel van het Natuurnetwerk realiseren wij via onze gebiedsontwikkelingsprojecten, zijnde Achtkarspelen-Zuid, Beekdal-Linde, Koningsdiep en Alde Feanen. Projecten waar een gebiedscommissie met vertegenwoordiging uit de streek van betrokken partijen actief zijn. Samen met de inwoners van het gebied, en specifiek de agrariërs, wordt gezocht naar mogelijkheden om op vrijwillige manier invulling te geven aan de realisatie van de natuuropgave in combinatie met andere doelen. Zo voert de gebiedscommissie Koningsdiep een deel van de werkzaamheden uit vanuit de Regiodeal Zuidoost Fryslân. Prachtige koppelkansen die zo benut worden, en met de mienskip worden uitgewerkt.
Met alleen de opgaven, die bij de gebiedscommissies zijn belegd, is het NNN niet volledig gerealiseerd. Vandaar dat op 10 juli 2019 Provinciale Staten hebben besloten om voor de natuurontwikkeling scenario 5b, Natuer mei de Mienskip (binnen bestaand budget) verder uit te werken door het uitvoeren van 3 pilots en in 2021 een definitieve scenariokeuze te maken. De voortgang van de natuurontwikkeling wordt in de paragraaf ‘Grote projecten’ beschreven. Ook voeren we de herstelmaatregelen uit de N2000 beheerplannen uit.
Soortenbeleid
Wat betreft het soortenbeleid hebben we gewerkt aan actualisatie van het weidevogelbeleid. Daarnaast zijn we op het gebied van faunabeheer met betrokken partijen blijven werken aan een balans tussen beschermen en beheren. In dat kader zijn we gestart met het actualiseren van onze nota beheer en schadebestrijding (libje en libje litte).
De laatste tijd is er meer aandacht voor soorten, deels omdat we nieuwe soorten hebben mogen verwelkomen in Fryslân. Zo is onder meer de wolf gesignaleerd, wordt de populatie otters groter en zijn er twee bevers gevestigd. Daarnaast hebben we ook te maken gehad met invasieve exoten; soorten die zich buiten hun oorspronkelijke verspreidingsgebied hebben gevestigd en door hun aanwezigheid of door de groei van hun populaties een bedreiging vormen voor inheemse soorten. Voorbeelden zijn hiervan de Amerikaanse Rode Eekhoorn in Gaasterland en de watercrassula op Terschelling.
Weidevogelbeleid
In 2020 heeft de Evaluatie van de Nota Weidevogels 2014-2020 plaatsgevonden en is een Startnotitie Weidevogels 2021-2030 opgesteld samen met de Olterterppartners.
Uit de Evaluatie komt naar voren dat er de afgelopen jaren door alle bij weidevogels betrokken partijen veel inspanningen en acties zijn uitgevoerd om de weidevogels te beschermen en te behouden. In de weidevogelkerngebieden, de gebieden met beheer, lijkt de afname minder snel te gaan dan in het gangbare boerenland. Ook lijkt de afname in Fryslân minder snel te gaan vergeleken met de rest van Nederland. Het is echter niet gelukt de achteruitgang van de gidssoort grutto te stoppen en om te buigen naar een stijgende lijn. Voor de tureluur, veldleeuwerik, graspieper en gele kwikstaart zien we de afgelopen acht jaar wel een stijgende lijn. De aanpak in de weidevogelkerngebieden lijkt te werken, maar moet nog sterk worden verbeterd om een opwaartse lijn te realiseren.
Juist in onze provincie, waar de landbouw een belangrijke economische factor is en cruciaal is om een groei van de weidevogelpopulaties te realiseren, is een gezamenlijke aanpak belangrijk om met alle betrokken partijen een nieuwe balans te bewerkstelligen tussen economische activiteiten, natuur, biodiversiteit en een divers en herkenbaar landschap. Alleen dan is een duurzaam herstel van de weidevogelpopulaties mogelijk.
Op initiatief van Pieter Winsemius (oud-minister VROM), It Fryske Gea, de Friese Milieu Federatie en Vogelbescherming Nederland is met inbreng van zes weidevogelprovincies, landbouworganisaties, natuurorganisaties en wetenschappers het ‘Aanvalsplan Grutto’ opgesteld en op 18 november 2020 aangeboden aan minister Schouten. Met dit plan wordt ingezet op het keren van de neerwaartse trend van de grutto en andere weidevogels. Om de grutto te redden zijn optimale inrichting en beheer vereist in speciaal aan te wijzen kansrijke gebieden. Noodzakelijk hierbij is de ontwikkeling van adequate verdienmodellen die boeren verleiden aan de slag te gaan en blijven met weidevogelbeheer. Belangrijk is de gebiedsgerichte benadering in de kansgebieden te koppelen aan de agenda’s voor landbouw, veenweide, stikstof, natuur, klimaat enz. Met dit plan moet het lukken de neerwaartse trend van de grutto en andere weidevogels te keren.
De provincie heeft in 2020 een nauwe betrokkenheid bij de uitwerking van dit initiatief gehad.
Tevens zijn eind 2020 de twee Europese subsidieaanvragen LIFE IP GrassBirdHabitats en LIFE IP All4Biodiversity toegekend door de Europese Commissie. Deze projecten hebben als doel het verbeteren van de weidevogelbiotoop en het duurzaam behoud daarvan.
Nationale Parken
Nationale parken zijn de pronkstukken van onze natuur. Ook vervullen ze een veelzijdige rol binnen onze mienskip. Zo bieden ze kansen om van de natuur te genieten en tegelijkertijd bij te dragen aan het besef dat natuur kwetsbaar is en beschermd moet worden. Daarbij zijn betrokkenheid vanuit de omgeving van groot belang.
De provinsje Fryslân ondersteunt de Friese Nationale Parken Schiermonnikoog en de Alde Feanen middels een financiële bijdrage en het voeren van het secretariaat. Groningen en Drenthe voeren het secretariaat van Lauwersmeer en Drents Friese Wold.
Het ministerie van LNV heeft in 2020 een rijksbijdrage voor de periode 2020 – 2022 beschikbaar gesteld voor een kwaliteitsimpuls van Nationale Parken; Nationale Parken nieuwe stijl. Met dit bedrag wordt beoogd te werken aan grotere en sterkere parken op het gebied van kwaliteit en beleving. Vanuit Friesland is voor alle vier Nationale Parken een aanvraag ingediend.
Wet natuurbescherming
Wij voeren de Wet Natuurbescherming (Houtopstanden, PAS, Soorten en Gebied) uit door aanvragen t.a.v. vergunningen, ontheffingen en adviezen af te handelen. De Raad van State heeft op 29 mei 2019 uitspraak gedaan en geconcludeerd dat de PAS niet gebruikt mag worden als basis voor vergunningverlening. De provincie Fryslân werkt samen met de andere provincies, de betrokken ministeries, de VNG en Unie van Waterschappen aan een oplossing voor de stikstofproblematiek.
Programma Natuur
Een belangrijke pijler van de stikstofaanpak betreft het Programma Natuur. In 2020 hebben Rijk en provincies in nauwe samenwerking met de terrein beherende organisaties een Uitvoeringsprogramma Natuur uitgewerkt. Hierin staan afspraken over de ambitie en opgave, kaders voor de maatregelen, monitoring en rapportage en het samenwerkingsmodel. Met het Programma Natuur streven wij naar het op orde brengen van condities die nodig zijn voor een landelijk gunstige staat van instandhouding conform de Vogel- en Habitatrichtlijn. Hiervoor wordt een samenhangend pakket van maatregelen ingezet dat gericht is op stikstofreductie, natuurversterking en verbetering van natuur, en meer natuurinclusieve ruimtelijke inrichting. In de periode 2021 t/m 2030 wordt jaarlijks een substantieel bedrag, oplopend naar € 300 mln. per jaar landelijk beschikbaar gesteld voor natuurherstel en natuurontwikkeling, met de focus op stikstofgevoelige soorten en habitats.
Het Programma Natuur wordt gefaseerd uitgevoerd. In de eerste fase van drie jaar zullen provincies, Rijk en maatschappelijke partners starten met de uitvoering van de eerste maatregelen. Waar in eerste instantie met een bandbreedte zou worden gewerkt, is voor het vaststellen van de Specifieke doeluitkering toch gekozen om deze bandbreedte om te zetten met een gelijkmatige verdeelsleutel voor alle provincies. Voor de provincie Fryslân betekent dit dat wij aanspraak kunnen maken op 7,5%, zijnde € 45 mln. voor de periode 2021 t/m 2023. Dit is exclusief een hogere beheervergoeding voor natuurbeheer die van 75% naar 84% wordt verhoogd. De middelen voor verhoging van de beheervergoeding komen eveneens vanuit de beschikbare gelden voor Programma Natuur.
Bodem
Wij willen onze bodem zo schoon mogelijk houden en geen vreemde stoffen in de Friese bodem en werken, naast de afronding van een aantal saneringen, aan integraal bodembeleid, met daaraan gekoppeld een transitieprogramma.
Wij adviseren aan het Rijk inzake de Mijnbouwwet. Het Rijk is de vergunningverlenende instantie. In onze adviezen aan het Rijk maken wij steeds kenbaar tegen nieuwe gaswinningen te zijn en pleiten daarbij voor omgekeerde bewijsvoering.
We hanteren bij de vergunningverlening voor de zoutwinning onder het Wad het ‘hand aan de kraan’-principe. Bij de bestaande zoutwinning onder land waar dit niet het geval is, blijven wij de resultaten van de verplichte monitoring kritisch volgen tot aan de beëindiging van de zoutwinning in 2021. Als het zich voordoet, zullen wij geen medewerking verlenen aan (proef-)boringen naar schaliegassen en aan de opslag van kernafval en CO2 in de ondergrond.
Hebben we bereikt wat we wilden bereiken? (doelrealisatie)
Beleidsvelden
|
Ligt de doelrealisatie op schema? |
Zijn de gewenste resultaten behaald? |
Zijn de kosten binnen het budget gebleven? |
3.1
|
Natuur en landschap |
|
|
|
Hebben we de gewenste resultaten bereikt?
Gewenste resultaten
Beleid
- Het gewenste resultaat zoals in de begroting is gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is inhoudelijk niet geheel gehaald
- Het voorgenomen gewenst resulaat zoals beschreven in de begroting is Inhoudelijk niet gehaald
Tijd
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is binnen de afgesproken tijd gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is niet geheel op tijd gehaald
- Het voorgenomen gewenste resulaat zoals beschreven in de begroting is niet op tijd gehaald
Geld
- T.a.v. het onderdeel geld is er geen afwijking (Overschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000 en Onderschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van onderbesteding (Onderschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van overbesteding (Overschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
|
Beleid |
Tijd |
Geld |
|
Natuur |
|
|
|
1
|
In 2020 ronden we uitvoering van de gebiedsontwikkelingsprojecten Icoonproject Oude Willem en Koningsdiep 2e module af. Dit betreft de inrichting van 264 ha. Daarnaast ronden we de planvoorbereiding van Achtkarspelen Zuid 4e module (Rohel Oost), Achtkarspelen Zuid 5e module en Koningsdiep 4e module af zodat deze modules in uitvoering kunnen worden genomen. |
|
|
|
2
|
In 2020 werken wij in samenwerking met de partners van Natuer mei de Mienskip aan de opzet van 3 pilots. |
|
|
|
3
|
Wij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Natura 2000 beheerplannen en PAS gebiedsanalyses. Wij hebben overeenkomsten afgesloten met de terrein beherende organisaties en het Wetterskip en hebben regie op de uitvoering. Wij richten ons op het uitvoeren van de maatregelen binnen de looptijd van 6 jaar. Dit betekent dat de PAS maatregelen voor 1 juli 2021 uitgevoerd zijn. |
|
|
|
4
|
In 2020 zetten wij in op de reductie van ganzenschade op basis van de aanpak zoals Provinciale Staten die in juli 2017 heeft vastgesteld door het vaststellen van de ‘Fryske Guozzenoanpak 2017-2020’. De looptijd van deze aanpak is verlengd tot en met 2023 (PS februari 2019). |
|
|
|
5
|
Weidevogels: Voor 2020 ligt de doelstelling op 7.500 gruttobroedparen. Dit ligt lager dan de doelstelling van 10.000 gruttobroedparen die in de Weidevogelnota 2014-2020 is opgenomen. In november 2017 heeft PS bij de vaststelling van de Tussenevaluatie weidevogelnota 2014-2020 ervoor gekozen om de doelstelling van 10.000 gruttobroedparen in 2020 niet naar beneden bij te stellen maar te temporiseren. |
|
|
|
Toelichting:
1. De projecten Oude Willem en Koningsdiep 2e module zijn vrijwel afgerond. De administratieve afronding vindt plaats in 2021. De oplevering van de hectares van deze projecten zijn daarom ook doorgeschoven naar 2021. Wel zijn de ingerichte hectares van de twee ICOON projecten Swette De Burd en de laatste hectares Wolvega Zuid gereedgemeld. Wat betreft de planvoorbereiding is er ook een vertraging; door corona is het lastig om plannen voor te bereiden omdat communicatie met de omgeving vrijwel onmogelijk is. In Achtkarspelen-Zuid is in 2020 vooral gewerkt aan het plan “Mieden op z’n Mooist”.
2. In 2020 is gewerkt om de organisatie rond Natuer mei de Mienskip op te zetten en de starten met de 3 pilots. De drie pilots zijn nu in uitvoering, het betreft: gebiedsproject Burgummermar & De Leijen, Tsjoch op ! en tools.
3. Er is een goede voortgang op de uitvoering van de maatregelen in de Natura 2000 beheerplannen. Ca. 60% is uitgevoerd. Niet alle maatregelen zullen tijdig zijn uitgevoerd. Hiervoor zijn diverse redenen, zoals dat het verkrijgen van de grond op vrijwillige wijze niet lukt. Dit zorgt er ook voor dat inrichtingsmaatregelen vertragen. Op Terschelling zorgt het voorkomen van de invasieve exoot watercrassula dat maatregelen niet uitgevoerd kunnen worden.
5. In 2020 is de eindevaluatie van de Nota Weidevogels 2014-2020 uitgevoerd. Uit de evaluatie blijkt dat er de afgelopen jaren door alle bij weidevogels betrokken partijen veel inspanningen en acties zijn uitgevoerd om de weidevogels te beschermen en te behouden. In de weidevogelkerngebieden, de gebieden met beheer, lijkt de afname minder snel te gaan dan in het gangbare boerenland. Ook lijkt de afname in Fryslân minder snel te gaan vergeleken met de rest van Nederland. Het is echter niet gelukt de achteruitgang van de gidssoort grutto te stoppen en om te buigen naar een stijgende lijn. Voor de tureluur, veldleeuwerik, graspieper en gele kwikstaart zien we de afgelopen acht jaar wel een stijgende lijn. De aanpak in de weidevogelkerngebieden lijkt te werken, maar moet nog sterk worden verbeterd om een opwaartse lijn te realiseren.
In de Startnotitie Weidevogels, welke op 21 april 2021 in PS wordt behandeld worden de kaders geschetst voor het opstellen van het weidevogelbeleid voor de periode 2021-2030. Het nieuwe beleid richt zich met name op het verbeteren, verfijnen en het uitbreiden van de koers die wij als Provincie hebben ingeslagen met de Nota Weidevogels 2014-2020. Het uitganspunt van de Startnotitie 2021-2030 is de neergaande lijn van de weidevogels om te buigen naar een stijgende lijn.
Er is er een overbesteding van circa € 100.000,- op de tijdelijke budgetten voor de Weidevogels. Dit wordt toegelicht onder de financiële tabel.
Prestatie indicatoren
Onderwerp |
Indicator |
Doelwaarde 2020 |
Realisatie 2020 |
Natuur |
|
|
|
Weidevogels |
Aantal gruttobroedparen |
7.500 |
6.700 |
Natuurnetwerk Nederland |
Hectares verworven |
246 |
107 |
Hectares ingericht |
264 |
369 |
Hectares in beheer (incl. gesubsidieerd buiten begrenzing) |
60.800 |
62.831 |
Natura2000/voormalige PAS-gebieden |
Aantal N2000 beheerplannen en PAS gebiedsanalyses van voormalige PAS-gebieden in uitvoering. (alle 9 voormalige PAS gebieden zijn onderdeel van de N2000 beheerplannen) |
12 beheerplannen N2000 en 9 voormalige PAS gebiedsanalyses in uitvoering. Daarnaast zorgdragen voor de uitvoering van maatregelen in 6 N2000 beheerplannen waar een andere partij voortouwnemer is. |
12 beheerplannen N2000 en 9 voormalige PAS gebiedsanalyses zijn uitgevoerd. Daarnaast is zorg gedragen voor de uitvoering van maatregelen in 6 N2000 beheerplannen waar een andere partij voortouwnemer is. |
Ganzen |
Gewasschade in kg droge stof |
5-10% lager dan het gemiddelde van de afgelopen 2 jaren. |
10,3% hoger van het gemiddelde van de afgelopen 2 jaren. |
Wet Natuurbescherming |
% tijdig verleende vergunningen en ontheffingen |
95% |
90% |
Mijnbouwwet |
Provinciale reacties op adviesverzoeken |
100% |
100% |
Toelichting:
Weidevogels
Het jaar 2020 was een zeer slecht weidevogeljaar vanwege de droogte en zeer hoge predatiedruk. De weidevogels waren wel aanwezig, maar kwamen niet tot broeden of kregen geen kuikens groot. Dit werd veroorzaakt door de droogte die de bodem uitharde en bikkelhard werd. Hierdoor konden verschillende weidevogels niet meer bij hun voedsel in de bodem komen. Ook kwamen door de droogte minder insecten tot ontwikkeling. Veel vogels kwamen laat of helemaal niet meer tot broeden.
Hectares verworven NNN
De 246 ha is gebaseerd op het pondsgewijs verdelen van het restant te verwerven hectares over de jaren. Dit is niet reëel, omdat niet alle grond vrijwillig aangekocht gaat worden en het “laag hangend fruit” al jaren geleden is aangekocht. Daarnaast maakte corona het lastig om gesprekken met grondeigenaren aan te gaan. Desondanks is er nog 107 ha verworven.
Hectares ingericht NNN
In 2020 is er 369 ha grond als ingericht gereedgemeld. Het betreft de projecten Swette De Burd, de afronding van Wolvega Zuid en de Sefonsterpolder.
Ganzen
Het beleid is ongewijzigd gebleven, maar het beleidsdoel is niet gerealiseerd. De ganzenschade in kilogram droge stof is weer gestegen in plaats van gedaald. Dit is mede te wijten aan het droge voorjaar in 2020, waardoor het door ganzen beschadigde gras zich slecht kon herstellen. Daarmee is ook de hoogte van de tegemoetkomingen in schade gestegen. BIJ12 heeft in 2020 opdracht gegeven tot vervolgonderzoek naar het effect van ganzenvraat op grasgroei. Dit onderzoek loopt twee jaar (2021 en 2022).
Wet natuurbescherming
We geven uitvoering aan de Wet natuurbescherming en handelen voor de onderdelen Hout, Gebieden, Soorten en Stikstof binnenkomende vergunning- en ontheffingsaanvragen af.
Door de dynamiek in dit werkveld, met name het stikstofdossier, is de afdeling het afgelopen jaar hier intensief mee bezig geweest en heeft daarnaast een bijdrage geleverd aan beleidsmatige trajecten. In 2020 hebben we in totaal 812 aanvragen Wet natuurbescherming en Wadlopen afgehandeld. Over 2020 is 90% van de vergunningen tijdig verleend.
Het niet behalen van de 95% is te wijten aan de doorwerking van de uitspraak van de Raad van State in mei 2019 waarin het Programma Aanpak Stikstof (PAS) in strijd is met Europese natuurwetgeving. In de uitspraak heeft de Raad van State aangegeven dat uit de passende beoordeling die ten grondslag ligt aan het PAS niet de vereiste zekerheid kan worden ontleend dat de huidige achtergronddepositie de natuurlijke kenmerken van Natura 2000 gebieden niet zal aantasten. Veel projecten lagen lange tijd stil in afwachting op meer duidelijkheid en toekomstperspectief. In 2020 is de vergunningverlening op gang gekomen en zijn de procedures die lange tijd stil hebben gelegen weer opgepakt. Deze procedures zijn niet allemaal binnen de wettelijke termijn verleend.
Landschapsbeleid en ruimtelijke kwaliteit
Wat wilden we bereiken?
Dat Fryslân mooi blijft. De provincie werkt hiervoor samen met gemeenten, Wetterskip, experts, belangengroeperingen en burgers. We hebben vanuit de omgevingsvisie gewerkt aan onze opgaven en om de basis op orde te houden.
In het landelijk gebied vergen voedselproductie, natuur, water, wonen, de productie van duurzame energie, het landschap aanpassen bij de klimaatverandering en recreatie steeds meer aandacht en ruimte. Daarnaast verandert het landschap ook sluipenderwijs door vele kleine ingrepen. Wij hebben ons ingezet voor herstel van landschapselementen die de provinciale kernkwaliteiten, zoals vastgelegd in de structuurvisie ‘Grutsk op ‘e Romte’ versterken en het draagvlak voor het Friese landschap vergroten.
Naast de kwaliteit van het Friese landschap willen we ook de kwaliteit van de ruimtelijke omgeving verhogen. Onze inzet ten aanzien van de ruimtelijke kwaliteit van Fryslân was gericht op een verantwoorde inpassing van nieuwe economische ontwikkelingen en het mooi houden van onze provincie.
Hebben we de gewenste resultaten bereikt?
Gewenste resultaten
Beleid
- Het gewenste resultaat zoals in de begroting is gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is inhoudelijk niet geheel gehaald
- Het voorgenomen gewenst resulaat zoals beschreven in de begroting is Inhoudelijk niet gehaald
Tijd
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is binnen de afgesproken tijd gehaald
- Het gewenste resultaat zoals geformuleerd in de begroting is niet geheel op tijd gehaald
- Het voorgenomen gewenste resulaat zoals beschreven in de begroting is niet op tijd gehaald
Geld
- T.a.v. het onderdeel geld is er geen afwijking (Overschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000 en Onderschrijding is kleiner dan 10% en kleiner dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van onderbesteding (Onderschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
- T.a.v. het onderdeel geld is er sprake van overbesteding (Overschrijding groter dan 10% en groter dan € 50.000).
|
Beleid |
Tijd |
Geld |
Landschapsbeleid
|
|
|
|
|
1
|
Wij geven uitvoering aan de structuurvisie Grutsk op ’e Romte door in provinciale opgaven, plannen en (integrale gebieds-) projecten landschap en ruimtelijke kwaliteit goed te borgen. |
|
|
|
2
|
Het ruimtelijk kwaliteitsteam draagt bij aan de ontwikkeling Panorama 2028, als platform voor regionale ontwikkeling van Brede Welvaart, circulaire economie, watervraagstukken en ruimtelijke kwaliteit. |
|
|
|
3
|
We adviseren gemeenten en andere partijen via het ruimtelijke ordeningsspoor over de ruimtelijke kwaliteit. |
|
|
|
4
|
We subsidiëren de Nationale Landschappen (Noardlike Fryske Wâlden en Stichting Mar en Klif) en landschapsorganisaties met als doel behoud en beheer van het Fries landschap. |
|
|
|
5
|
Via cofinanciering van het Europese programma POP3, onderdeel agrarisch natuur- en landschapsbeheer, subsidiëren wij projecten voor het herstel van landschap en natuur in de klei- en veengebieden van Fryslân. Aandachtspunt is het feit dat aanvragers moeite hebben om de voorfinanciering op te brengen. De provincie faciliteert hiervoor in de vorm van een borgstelling om voor aanvragers een lening mogelijk te maken bij het Nationaal Groenfonds. |
|
|
|
Toelichting:
1 en 2. Landschap en ruimtelijke kwaliteit werken door in het merendeel van de provinciale projecten en programma’s met ruimtelijke impact. Zo heeft het ruimtelijk kwaliteitsteam in 2020 bijgedragen aan onder andere:
– het Transformatiekader en Beeldkwaliteitsplan voor het project de Nieuwe Afsluitdijk (samen met partners Qteam Afsluitdijk en het Koepeloverleg Borging Omgevingskwaliteit Afsluitdijk (KBO));
– het ruimtelijk kwaliteitskader voor de dijkversterking Koehool-Lauwersmeer;
– de ontwikkeling van de Fryske energiewaaier voor de Regionale energiestrategie;
– de ontwikkeling van het Landschapsplan van de Skieding en de doorvertaling daarvan in het PIP.
3. Vanuit landschap en ruimtelijke kwaliteit wordt wekelijks geadviseerd aan gemeentelijke initiatieven die via het ruimtelijke ordeningsspoor worden behandeld. Daarnaast wordt intensief samengewerkt aan de uitwerking van instrumenten van de Omgevingswet zoals de Omgevingsverordening waarin het principe ‘omgevingskwaliteit als ontwerpbasis’ uitgewerkt wordt.
4. Ondanks een moeilijk jaar voor de Nationale landschappen door corona zijn er toch diverse activiteiten voor vooral schoolkinderen georganiseerd, zoals onderhoudswerkzaamheden in het coulisselandschap van de Noardlike Fryske Wâlden en biologiedagen op de heide bij Nationaal Landschap Mar en Klif. Ook de activiteiten van Landschapsbeheer Friesland (LBF) zijn financieel ondersteund. Omdat LBF in financiële problemen kwam is gelet op het provinciale belang van deze organisatie, financiële ondersteuning gegeven om een bestuurlijke fusie met It Fryske Gea (IFG) mogelijk te maken. Dit is gebeurd door een bijdrage in de frictiekosten. Op deze wijze zijn de activiteiten van LBF duurzaam geborgd en worden er synergievoordelen behaald. PS zijn hierover ook geïnformeerd.
5. Er zijn twee koepelprojecten van de agrarische collectieven in samenwerking met Landschapsbeheer Friesland in uitvoering voor herstel van landschapswaarden. Naast een landschapsherstelproject in de klei- en veengebieden is ook een eerder gestart koepelproject voor de zandgronden in uitvoering. De projecten zijn afgestemd op het Agrarisch natuur- en landschapsbeheer (Anlb) en de thematische structuurvisie Grutsk op ‘e Romte. Het probleem met de voorfinanciering is opgelost door de onder punt 4 genoemde bestuurlijke fusie waardoor de borgstelling door de provincie eind 2020 kon worden beëindigd.
Prestatie indicatoren
Onderwerp |
Indicator |
Doelwaarde 2020 |
Realisatie 2020 |
Landschapsbeleid |
|
|
|
Landschapsherstel (POP3) |
Aantal landschapsherstel projecten in het kader van POP3 |
1 |
2 |
Advies ruimtelijke kwaliteit |
Percentage provinciale projecten met ruimtelijke impact waarover het ruimtelijke kwaliteitsteam advisering heeft gedaan. |
100% |
100% |
Toelichting:
De landschapsherstelprojecten betreffen meerjarige koepelprojecten in het kader van POP3. Omdat een eerder gestart koepelproject voor de zandgronden een langere doorlooptijd had zijn dit jaar twee projecten gerealiseerd, namelijk het project droge dooradering op de Friese zandgronden en Klei en veengrondherstel van het agrarisch natuurlandschap.
Wat heeft het gekost?
Bekijk uitgebreide tabel
- Exploitatie - Bedragen x € 1.000,-
- Lasten
- Structurele budgetten
- Tijdelijke budgetten
- Reserves
- Overlopende passiva
- Totaal lasten
- Baten
- Structurele budgetten
- Tijdelijke budgetten
- Reserves
- Overlopende passiva
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten
- Mutatie reserves
- Mutatie tijdelijke budgetten
- Resultaat van lasten en baten
-
Realisatie 2019
-
-
9.992
-
7.377
-
51.322
-
2.925
-
71.617
-
-
-
210
-
2
-
4.905
-
2.925
-
8.042
-
-
63.576
-
-
-5.770
-
-894
-
-
56.912
-
Rekening 2020
-
-
10.414
-
4.823
-
40.587
-
1.668
-
57.492
-
-
-
351
-
0
-
3.593
-
1.461
-
5.405
-
-
52.087
-
-
1.381
-
-54
-
-
53.414
Toelichting:
Per saldo is er een resultaat van € 90.000,- op dit beleidsveld.
Structurele budgetten
De hogere lasten wordt veroorzaakt door de kosten van It Fryske Gea voor toezicht en handhaving (€ 155.000,-). Tot nu toe werd de factuur hiervoor na het jaar dat dit werk werd geleverd verstuurd en betaald. Maar om recht te doen aan de BBV-regels moet deze last worden genomen in het jaar dat de prestatie is geleverd. Dit is nu rechtgezet maar heeft tot gevolg dat de kosten van 2019 en 2020 drukken op het budget van 2020.
De hogere baten op de structurele budgetten wordt met name veroorzaakt door incidentele hogere legesinkomsten (€ 130.000,-) t.a.v. de Wet Natuurbescherming. Het werkelijke aantal aanvragen ligt hoger dan begroot. We zien het afgelopen jaar met name meer aanvragen voor stikstof, ondanks de beperkte stikstofruimte en de uitspraak van de Raad van State inzake de PAS. In 2021 bestaat een gerede kans dat we een deel van de legesinkomsten moeten terugbetalen door de uitspraak van de Raad van State inzake de Logste baan eind januari 2021. In deze zaak is intern salderen vergunningsvrij verklaard en dat kan tot gevolg hebben dat we een deel van legesinkomsten terug moeten betalen.
Daarnaast is € 30.000,- meer ontvangen dan begroot van de provincies Groningen en Noord-Holland, doordat er ook meer kosten zijn gemaakt voor onderzoeken t.b.v. de procedure handkokkelvisserij en het bezwaarprocedure Japanse Oesters. Dit zijn werkzaamheden voor de Wet natuurbescherming t.a.v. procedures in de Waddenzee.
Tijdelijke budgetten
Zoals eerder in dit beleidsveld is toegelicht is er een overbesteding van circa € 100.000,- op de tijdelijke budgetten voor de Weidevogels. Van een drietal verstrekte subsidies zijn de lasten voor aankomende jaren naar 2020 gebracht. De overschrijding wordt verklaard vanuit de stelselwijziging lastneming subsidies. De verplichtingen die voor volgende jaren aangegaan zijn, zijn cf. de nieuwe werkwijze ten laste van 2020 gebracht. Bij de 1e berap 2021 zullen de budgetten van de volgende jaren hier ten gunste van het begrotingssaldo op aangepast worden, waardoor deze stelselwijziging budgettair neutraal is over de jaren 2020 en verder.
Er is een onderbesteding van € 105.000,- op het tijdelijk budget Biodiversiteit. Dit wordt met name veroorzaakt doordat abusievelijk vanuit het tijdelijk budget Insectennetwerk een bedrag van € 100.000,- aan jaarschijf 2020 van dit budget is toegevoegd. PS had dit bedrag bij amendement (31-10-2019) geoormerkt voor het herstelprogramma biodiversiteit. Dit programma wordt echter op 26 mei 2021 voor besluitvorming in PS behandeld. Daarom wordt voorgesteld om deze middelen bij de 1e berap toe te voegen aan jaarschijf 2021.
Reserves
Aan de lastenkant is het saldo van de onderbesteding van de reserves € 16,1 mln. Dit betreft een onderbesteding op de onderwerpen Natuurpact (€ 15,1 mln.), Aankopen Natuur- en Landschapsherstel (€ 0,8 mln.) en POP3 Uitvoeringskosten (€ 2,4 mln.). Daarnaast is er een overbesteding op de onderwerpen De Nieuwe Afsluitdijk – Vismigratierivier (€ 1,2 mln.) en het Investeringskader Waddengebied (€ 1,1 mln.).
Aan de baten kant is er € 8,6 mln. minder gerealiseerd dan begroot. Dit wordt veroorzaakt door de onderwerpen De Nieuwe Afsluitdijk – Vismigratierivier (€ 9,5 mln. lagere inkomst uit de reserve) en Natuurpact (€ 0,9 hogere inkomst uit reserve).
De verklaring van deze onderwerpen wordt gegeven in de paragraaf Grote projecten.
- GS budgetautorisatie
- Lasten
- Beheersgelden EHS
- Beheersvergoedingen binnen EHS
- BFVW Bond van Friese Vogelwachten
- Groene wetten
- Implementatie beleid landelijk gebied
- IPO bijdrage
- It Fryske Gea
- It Fryske Gea toezicht Friese IJsselmeerkust
- IVN consulentschap Fryslan
- LBF Basisorganisatie
- Nationaal landschap
- Nationale parken basisfinanciering
- Natuurnota werkplannen adviezen natuurmonitoring
- Onderhoudsbudget Wolvetinte
- Proceskosten algemeen
- Wadlopen provinciale bijdrage
- Weidevogels
- Structurele budgetten
- Bestuurlijke fusie Landschapsbeheer Friesland en It Fryske Gea
- Biodiversiteit
- Faunabeheereenheid budgetsubsidie
- Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen
- Insectennetwerk
- Lectoraat weidevogels
- Nationaal Park Lauwersmeer en Drents Friese Wold
- Nog te verdelen FYLG middelen
- Reparatie rente en aflossing convenantsleningen Groenfonds
- Uitvoering werkplan weidevogels
- Weidevogelbeheer
- Weidevogellandschappen
- Tijdelijke budgetten
- Aankopen natuur en landschapsherstel
- De Nieuwe Afsluitdijk
- Gebiedsontwikkeling Franekeradeel-Harlingen
- Investeringskader Waddengebied projecten
- Natuurpact 2014
- POP 3 Uitvoeringskosten
- Waddenfonds projecten
- Reserves
- Digibeter 2019 duinen en kwelders
- Life Alde Feanen N2000
- Natuurpact 2014
- Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
- POP3 ANLB Leefgebied water
- Wadlopen
- Weidevogelcompensatie
- Overlopende Passiva
- Totaal lasten
- Baten
- Groene wetten
- Vergunningen waddenzee
- Wet Natuurbescherming
- Structurele budgetten
- Nog te verdelen FYLG middelen
- Tijdelijke budgetten
- De Nieuwe Afsluitdijk
- Natuurpact 2014
- POP 3 Uitvoeringskosten
- Reserves
- Digibeter 2019 duinen en kwelders
- Life Alde Feanen N2000
- Natuurpact 2014
- Nog af te sluiten weidevogelcompensatie
- POP3 ANLB Leefgebied water
- Wadlopen
- Weidevogelcompensatie
- Overlopende Passiva
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten