Leefbaarheidsbeleid
Wat willen we bereiken?
We zetten de Friese inwoner en de ervaren leefbaarheid centraal in zowel dorpen als ook in steden. De leefbaarheid hebben wij als volgt gedefinieerd ”Leefbaarheid is de mate waarin de leefomgeving aansluit bij de voorwaarden en behoeften die er door de mens aan worden gesteld”. Een brede definitie waarin de beleving van mensen centraal staat, zij zijn de ervaringsdeskundigen en zij kunnen draagvlak creëren. Sociale, ruimtelijke en economische factoren bepalen in samenhang de leefbaarheid. Wij streven naar een blijvend en goed toekomstperspectief voor de inwoners van Fryslân en treden op als kennismakelaar en facilitator of, als het algemeen belang daar om vraagt, als regisseur. Volgens ons gaat het hierbij met name om bereikbaar werk (werken), bereikbare voorzieningen (leven) en een bloeiend gemeenschapsleven in goede ruimtelijke omstandigheden (beleven en wonen). Het is daarbij belangrijk om zoveel mogelijk aan te sluiten bij initiatieven, wensen en kwaliteiten van mensen, dorpen en regio’s. We zorgen voor aandacht voor demografische ontwikkelingen en leefbaarheid binnen alle relevante provinciale beleidsterreinen.
Verder stimuleren wij met het Iepen Mienskipsfûns projecten die bijdragen aan de lokale leefbaarheid. Als vervolg op de dorpshuizenregeling wordt er een stimuleringsregeling gemaakt voor het in stand houden, ontwikkelen en doorvoeren van kwaliteitsverbetering van ontmoetingsplekken. Deze regeling sluit zo veel mogelijk aan op de werkwijze van het IMF. Aan de hand van de vijf streekagenda’s brengen we mensen, middelen en mogelijkheden bij elkaar en ontwikkelen we projecten die bijdragen aan de leefbaarheid van de regio. Met het Transitiefonds Leefbare Fysieke Omgeving willen wij ervaring opdoen met een aanjaagfonds voor de transitie van het bebouwde gebied. We zetten in op drie thema’s: vastgoed van huisartsen, particuliere woningwoningvoorraad in Noordoost Fryslân en retail.
De regio Noordoost-Fryslân heeft de nationale status van Krimpgebied. Wij beschouwen heel Fryslân als een gebied waar ingrijpende demografische veranderingen vragen om een adequate aanpak. Vanuit de regio Noordoost Fryslân zijn twee voorstellen voor een Regio Deal bij het Rijk ingediend, gericht op hetzelfde perspectief: een sociaal en economisch vitale en krachtige regio. Met de Versnellingsagenda wordt ingezet op het versterken van de relatie tussen onderwijs en de arbeidsmarkt, het versterken van innovatie en ondernemerschap (waaronder ook aandacht voor natuur en landbouw in dit gebied) en de doorontwikkeling van de publiek-private regionale samenwerking (overheid, onderwijs, ondernemers en bewoners) als bijdrage aan een economisch vitale regio. Met het plan Holwerd aan Zee wordt ingezet op het behouden en versterken van de leefbaarheid (draagvlak voor voorzieningen) en werkgelegenheid (recreatie en toerisme) in Holwerd en Noordoost Fryslân door te investeren in de ruimtelijke kwaliteit en door een open vaarverbinding te leggen met het Werelderfgoed Waddenzee.
Resultaten bestuursakkoord
27. zoveel mogelijk dorpen en wijken hebben een eigen ontmoetingsplek
28. er worden minimaal 750 leefbaarheidsprojecten in Fryslân gerealiseerd met steun van het Iepen Mienskipsfûns
30. het aantal Dorpsontwikkelingsmaatschappijen in Fryslân is toegenomen
Welke resultaten willen we in 2020 behalen?
- We werken in partnerschap aan uitvoeringsplannen in de regio en we delen en leveren kennis over (de gevolgen van) demografische veranderingen en leefbaarheid.
- In samenwerking met de schoolbesturen en de gemeenten, en in de context van de demografische ontwikkelingen en gemeentelijke herindelingen, sturen wij aan op een goed gespreid en toegankelijk onderwijsaanbod in Fryslân.
- We stimuleren initiatieven uit de Mienskip die inspelen op de leefbaarheid en ‘iedereen doet mee’-gedachte, vanuit de laagdrempelige regeling van het Iepen Mienskipsfûns. Ook de doelen landschap, cultuurhistorie en duurzaamheid worden vanuit het IMF bediend.
- Wij stimuleren het behoud en ontwikkeling van ontmoetingsplekken in dorpen en wijken via een nieuwe regeling, mogelijk geïntegreerd met het IMF.
- Wij geven de samenwerking met bestuurlijke partners en private partijen in de regio’s Noordoost en Noardwest vorm door middel van de LEADER aanpak, als onderdeel van het Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3).
- In 2020 stellen we het Transitiefonds fysieke leefomgeving open voor de onderdelen particuliere woningvoorraad en retail. we evalueren de subsidieregeling huisartsenprakijk om te kunnen bepalen of een tweede openstelling volgt.
- In de regio Noordoost Fryslân is ervaring opgedaan met het opzetten van Dorps- Ontwikkel- Maatschappijen, dit zijn platforms van samenwerkende overheden en meerdere burgerinitiatieven om ideeën te delen en verder te helpen. Dit instrument is een hulpmiddel gebleken bij het in stand houden of verbeteren van de leefbaarheid, we streven naar een verdere uitrol in heel Fryslân.
- Samen met de regio werken wij in 2020 de activiteiten die genoemd zijn in één van de 9 onderliggende businesscases uit de Versnellingsagenda nader uit. Het project Holwerd aan Zee gaat verder met de voorbereidingen (subsidie Waddenfonds, afstemming met alle partijen) om te komen tot een realisatie van hun plannen.
Prestatie indicatoren
| Onderwerp | Indicator | Doelwaarde 2020 |
|---|---|---|
| Beleidsbrief Leefberens Ondersteuning partners | Indicator Aantal ontwikkelde instrumenten om op lokaal niveau te komen tot afstemming van spreiding van voorzieningen | Minimaal 1 |
| Delen en leveren van kennis over demografische ontwikkelingen en leefbaarheid | Aantal verdiepende onderzoeken per regio | Minimaal 1 | Masterclasses en dreamsessie | 1 |
| Leefbaarheidsbeleid | Aantal opengestelde tenders Stimuleringsregeling ontmoetingsplekken | 3 | Aantal openstelde tenders IMF | 3 |
| Transitiefonds Leefbare Fysieke Omgeving | Aantal tenders/ aanvragen | 1 |
| Initiatieven uit de Mienskip die inspelen op demografische ontwikkelingen en leefbaarheid | Bredere uitrol methodiek Dorpsontwikkelingsmaatschappijen samen met partners | Provinciebrede uitrol |
Wonen
Wat willen we bereiken?
De kwaliteit van wonen is van groot belang voor het mooi houden van Fryslân en wordt bepaald door een voldoende gevarieerd aanbod van woningen voor iedereen, het voorkomen van leegstand en verpaupering, voldoende goede, betaalbare en energiezuinige woningen voor verschillende doelgroepen. Ons beleid op het gebied van wonen en ruimtelijke kwaliteit is juridisch verankerd in de verordening Romte Fryslân. Wij maken daartoe met gemeenten in regioverband meerjarige afspraken over de verdeling van de woningbouwruimte en houden toezicht op gemeentelijke ruimtelijke plannen.
Wij ondersteunen en adviseren gemeenten, woningcorporaties en andere organisaties bij het invullen van de kwantitatieve opgave in de woningvoorraad. We zien er op toe dat gemeenten komen tot het opstellen van de noodzakelijke actuele woonvisies/programma’s. Dit doen wij door de inbreng van kennis, zoals de Quickscan Friese woningmarkt en actuele prognoses, ook in het kader van het krimpbeleid.
In Fryslân verwachten we een tijdelijke groei van huishoudens die overgaat in krimp. Ook is er een toenemende vraag naar huisvesting van seizoenswerkers en tijdelijk personeel. Tijdelijke huisvesting kan een oplossing zijn. We gaan in samenspraak met partners de mogelijkheden van flexibele (circulaire) bouw benutten (tijdelijke bouw in de krimpgebieden en tijdelijke bouw voor seizoenswerkers en arbeidsmigranten).
Resultaten bestuursakkoord
29. er zijn succesvolle voorbeelden van flexibele (circulaire) huisvesting gerealiseerd
Welke resultaten willen we in 2020 behalen?
- Wij ronden de nieuwe bevolking- en huishoudensprognose Fryslân af in 2020.
- Wij herijken met gemeenten in regioverband (indien nodig) de lopende regionale woningbouwafspraken op basis van de nieuwe bevolking-huishoudensprognose Fryslân.
- Op grond van de Huisvestingswet 2014 houden wij toezicht op de 16 Friese gemeenten met een wettelijke taakstelling op de huisvesting van statushouders/verblijfsgerechtigden.
- We gaan in samenspraak met partners de mogelijkheden van flexibele (circulaire) bouw onderzoeken en mogelijk benutten (tijdelijke bouw in de krimpgebieden en tijdelijke bouw voor seizoenswerkers en arbeidsmigranten).
Prestatie indicatoren
| Onderwerp | Indicator | Doelwaarde 2020 |
|---|---|---|
| Procedures gemeentelijke plannen | Adviezen, zienswijzen, reactieve aanwijzingen | Binnen de wettelijke termijnen. Beperken aantal zienswijzen en reactieve aanwijzingen |
| Woningbouwafspraken | Actualisering regionale woningbouwafspraken | Prognose gereed | Evaluatie gereed en indien nodig herijkte woningbouwafspraken |
Sociaal beleid
Wat willen we bereiken?
Sinds 2013 voert de provincie geen autonoom sociaal beleid en zorgbeleid uit. Vanuit de provinciale kerntaken bekijken we waar we aanvullend en in samenwerking met partners een meerwaarde hebben bij maatschappelijke vraagstukken in het sociaal domein en in de zorg.
Met het project ‘Aandachtsgebieden Stellingwerven’, dat gestart is in 2010 en een looptijd heeft tot en met 2023, willen we de sociaaleconomische positie en de fysieke leefomgeving van inwoners van de gemeenten Ooststellingwerf en Weststellingwerf in het algemeen, en die van mensen in een achterstandsituatie in het bijzonder verbeteren.
Een veilige sociale omgeving draagt bij aan de brede welvaart in Fryslân. De komende vier jaar willen we daarom gemeente-overstijgende projecten stimuleren die bijdragen aan vermindering van discriminatie, eenzaamheid of verbetering van de mensen die zorg nodig hebben.
Sociale cohesie en een gezonde leefomgeving die aanmoedigt om voldoende te bewegen, zijn belangrijke aspecten van leefbaarheid. Een aantal plekken op de wereld is gedefinieerd als “blue zone” waar mensen gelukkiger en gezonder oud worden door een levensstijl met weinig stress, veel sociale contacten, veel beweging en gezond eten. We willen partijen bij elkaar brengen om na te gaan of elementen uit de “Blue Zone” aanpak passen bij Fryslân en kunnen helpen om ervaren knelpunten op het gebied van o.a. sport, gezondheid en sociale cohesie te verminderen of om de elementen uit de “Blue Zone” aanpak die we van nature al hebben, te versterken.
Resultaten bestuursakkoord
31. er zijn projecten uitgevoerd die de sociale leefbaarheid in Fryslân versterkt hebben
32. er is duidelijkheid over de betekenis van Blue zone voor Fryslân
Welke resultaten willen we in 2020 behalen?
- De provinciale opgaveteams voor wie dat relevant is, integreren zorg en sociale aspecten in het beleid, programma’s en projecten. Een intern ambassadeur ondersteunt hen daarbij;
- We monitoren het project aandachtsgebieden Stellingwerven en subsidiëren nieuwe deelprojecten die gericht zijn op een daling van de werkloosheid, een stijging van het gemiddelde inkomen en een stijging van de participatie van inwoners in de Stellingwerven;
- Om de sociale leefbaarheid te stimuleren ontwikkelen we in 2020 een regeling die gemeente-overstijgende projecten stimuleren die discriminatie of eenzaamheid tegengaan, of oplossingen bieden voor mensen die zorg nodig hebben. We benutten de ervaringen die we de afgelopen jaren hebben opgedaan bij het Kansenfonds.
Prestatie indicatoren
| Onderwerp | Indicator | Doelwaarde 2020 |
|---|---|---|
| Integraal sociaal beleid en zorg | Met de interne thermometer sociaal beleid meten we in hoeverre sociaal beleid en zorg geïntegreerd wordt in de provinciale kerntaken. | 70% |
| Aandachtsgebieden Stellingwerven | Driemeting (monitor) 2017-2019 | Is afgerond en gepresenteerd | Voortgang projecten daling werkloosheid, stijging inkomens- en participatiegraad | Nieuwe deelprojecten voor de laatste fase in Ooststellingwerf, afronding fase 5 in Weststellingwerf en aanzet nieuwe projecten voor de laatste fase. |
| Sociale leefbaarheid | Gemeente overstijgende projecten stimuleren die discriminatie of eenzaamheid tegengaan, of oplossingen bieden voor mensen die zorg nodig hebben | 1 regeling opgesteld, de eerste tender geopend. |
Sportbeleid
Wat willen we bereiken?
Ons sportbeleid omvat Friese sporten, breedtesport, talentontwikkeling en topsport. Onze inzet is dat elk kind dat in Fryslân de basisschool verlaat, kennis heeft gemaakt met de Fryske Sporten: keatsen, fierljeppen, (skûtsje)silen, Frysk damjen, Fryske hynstesport en reedriden. De breedtesport stimuleren we door middel van het kennis- en expertisecentrum Sport Fryslân en het subsidiëren van (grootschalige) sportevenementen. Een verbreding in deze zal plaatvinden door in te zetten op het binnenhalen van internationale sportevenementen. Daarnaast leveren we vanuit de investeringsagenda Drachten-Heerenveen een bijdrage aan de nieuwbouw van zwembad De Welle in Drachten. Dat zwembad heeft een belangrijke functie als regionale voorziening voor zwemlessen, leerling zwemmen, zwemverenigingen en recreatie in de noordelijke regio, in de breedtevoorziening, maar ook voor topsportbeoefening als regionaal trainingscentrum met 50 meterbad. Onze inspanningen op het gebied van talentontwikkeling en topsport staan met name in relatie tot Thialf, Topsport Noord en het Centrum voor Topsport en Onderwijs (CTO). Deze inspanningen krijgen een duurzaam karakter doordat de in te zetten middelen omgezet worden naar een structurele subsidie. Voor onze inzet rond Thialf verwijzen we naar de paragraaf Grote Projecten.
Resultaten bestuursakkoord
33. de rol van topsport in Fryslân is structureel verankerd
34. Fryslân zet zich in voor het binnenhalen van internationale topsportevenementen, waaronder een internationale wielerronde
Welke resultaten willen we in 2020 behalen?
- In het kader van de breedtesport bevorderen wij de beoefening van sport door de inwoners van Fryslân ten behoeven van het welzijn van de Friese bevolking.
- We bevorderen het bestaan en de beoefening van Fryske cultuursporten door Friese sportbonden te subsidiëren en de Friese sporten in het onderwijs te verankeren via het project Fryske sport yn dyn Klasse.
- Om de sportdeelname in Fryslân te verhogen subsidiëren wij grootschalige sportevenementen.
- We reiken de oeuvreprijs voor Sport uit.
- We leveren een bijdrage aan de nieuwbouw van zwembad De Welle in Drachten.
- We zetten in op het binnenhalen van internationale sportevenementen.
Prestatie indicatoren
| Onderwerp | Indicator | Doelwaarde 2020 |
|---|---|---|
| Fryske Sport yn dyn Klasse | Aantal clinics | 200 | Aantal klassen die gebruik maken van het lespakket Fryske sporten | 100 |
| Sportevenementen en sportclinics op het gebied van de Fryske Sporten | Aantal evenementen (met een bovengemeentelijk karakter) en/of aantal sportclinics met looptijd van max. 6 maanden. | Minimaal 10 |
| Grootschalige sport- en beweegevenementen (bovenlokaal) | Aantal evenementen | Minimaal 10 |
Wat mag het kosten?
- Bedragen x € 1.000,-
- Totaal lasten
- Totaal baten
- Saldo van lasten en baten
-
Realisatie 2018
- 22.107
- 840
- 21.267
-
Begroting 2019
- 46.574
- 1.012
- 45.562
-
Begroting 2020
- 12.720
- 0
- 12.720
-
Begroting 2021
- 13.740
- 0
- 13.740
-
Begroting 2022
- 9.600
- 0
- 9.600
-
Begroting 2023
- 8.660
- 0
- 8.660
Toelichting:
De daling van de lasten met € 33,9 mln. van 2019 naar 2020 wordt voornamelijk veroorzaakt door het afnemen of aflopen van de begroting voor de onderwerpen De Welle (€ 5,4 mln.), Gebiedsontwikkeling Centrale As fase 2 (€ 5,2 mln.), ANNO (€ 4,1 mln.), ISV (€ 3,6 mln.), POP3-Leader (€ 3 mln.), Iepen Mienskips Fûns (€ 2,2 mln.), Kansen in Kernen (€ 1,5 mln.), Herbestemmingsregeling (€ 1,3 mln.), Nota Plattelandsbeleid/Dorpshuizenregeling en Leefbaarheidsinitiatieven (€ 1,3 mln.) en Gebiedsbudget (0,6 mln.).
Onderstaande voorstellen bestuursakkoord zijn verwerkt in bovenstaande tabel.
Voorstellen bestuursakkoord - Bedragen x € 1.000,-
- Resultaat
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32-33
- 33
- Totaal lasten
- Omschrijving
- Ontmoetingsplekken
- Iepen Mienskip Fûns
- Faciliterende en sturende rol provincie
- Procesgelden DOM’s
- Projectsubsidie sociale leefbaarheid
- Subsidie CTO Heerenveen
- Breedtesport
-
2020
- 0
- 3.000
- 300
- 150
- 50
- 0
- 0
- 3.500
-
2021
- 667
- 3.000
- 600
- 350
- 250
- 300
- 100
- 5.267
-
2022
- 667
- 3.000
- 600
- 300
- 250
- 300
- 100
- 5.217
-
2023
- 666
- 3.000
- 500
- 200
- 250
- 300
- 200
- 5.116